از منّت‌هاى بزرگ خداوند بر انسان‌ها اين است كه براى تربيت ايشان، بندگانى را آفريده و معرّفى كرده است كه از هر خطايى معصومند و در رفتارشان هيچ اشتباهى نيست. چنين الگويى، الگوى مطلوب است. وجود مبارك پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) در جايگاه خاتم الانبيا و كامل ترين پيامبران، يكى از بزرگ ترين نعمت‌هاى خداوند براى انسان‌ها است. انسانى را از جنس خودِ آن‌ها، طورى آفريده است كه در تمام حركات و سكنات و رفتارش الگو باشد و هيچ اشتباهى نكند. ما شيعيان معتقديم كه عين همين نقش براى امامان و حضرت زهرا(عليها السلام) نيز ثابت است. آن‌ها نيز الگوهاى معصوم هستند و رفتارشان قابل اقتباس و سرمشق گيرى است.

وقتى پذيرفتيم كه يكى از شؤون پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و امامان معصوم(عليهم السلام) «تعليم و تزكيه» است، بهترين راهِ استفاده از اين نعمت الاهى، مشاهده رفتار معصومان(عليهم السلام) و اسوه‌پذيرى از ايشان است. تعبير قرآنى الگو دو كلمه «اسوه» و «قدوه» است؛ البتّه كلمه «قدوه» در قرآن استفاده نشده و تعبير «اقتدا» ذكر شده است. آيه شريفه‌اى در قرآن، تعدادى از انبيا را نام مى‌برد و بعد مى‌فرمايد:

أُولئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللّهُ فَبِهُداهُمُ اقْتَدِهْ.^[1]

اين پيامبران را خودمان هدايت كرديم و تربيت آن‌ها را به عهده گرفتيم. اين‌ها تربيت شدگان ما هستند؛ پس در رفتارتان به آن‌ها اقتدا كنيد و از آنان الگو بگيريد.

اقتدا، سرمشق گرفتن از ديگران است. اين كه در نماز مى‌گوييم: به امام حاضر اقتدا مى‌كنيم، يعنى هر كارى كه او انجام مى‌دهد، ما نيز انجام مى‌دهيم. تعبير ديگرى كه در قرآن به كار رفته، تعبير «اسوه» است. اين تعبير نيز كم كم در فرهنگ اسلامى ما به ويژه پس از انقلاب رايج شده است. «تأسّى» يعنى اقتدا كردن و الگو گرفتن. اين‌ها تعبيرهايى است كه در قرآن به كار رفته. تعبير عام ترى هم وجود دارد و آن تعبير «اتّباع» است. «اتّباع»، يعنى دنبال كسى رفتن. اصل معناى آن، پا جاى پاى ديگرى گذاشتن، و اعمّ از تعبير «اسوه» و «اقتدا» است كه در موارد عام ترى، حتّى در مسائل نظرى، فكرى و اعتقادى به كار مى‌رود.