بلكه از سوى عقل. بنابر اين ديگر جايى براى احكام اسلام وجود ندارد، مگر بعضى از مراسم عبادى كه امرى شخصى است و واقعيت علمى ندارد و به آرا و سليقه‌هاى اشخاص مربوط است. يكى مي‌خواهد در مقابل بت سجده كند و ديگرى مي‌خواهد موجود مفروضى را به نام خدا پرستش كند. همه اينها امورى اعتبارى هستند كه بر حسب سلايق مردم، تفاوت مي‌كنند.

به هر حال دين در مورد اين امور اعتبارى بحث مي‌كند كه واقعيتى ندارد تا مطابق با واقع باشد، و در نزد اقوام و ملت‌ها و در عصرهاى مختلف، متفاوت است. بنابراين از آن جا كه احكام دينى، امورى هستند اعتبارى و تابع عادات و رسوم، انسان مي‌تواند به طور دلخواه به آنها بپردازد. همانند شاعرى كه در خانه اش مي‌نشيند و ماه و باد و يا شخص موهومى را مورد خطاب قرار مي‌دهد. به هر حال او مي‌تواند بر طبق سليقه اش عمل كند. متدين هم مثل شاعر است كه موجودى به اسم «اللّه» را مخاطب خويش قرار مي‌دهد و در برابر او سجده مي‌كند و... . اما حقايق واقعى اجتماعى از قبيل قانون و حقوق و سياست، امورى هستند كه ربطى به دين ندارند. اين همان مكتبى است كه از آن به سكولاريزم تعبير مي‌شود و روشن فكران، حتى در كشورهاى اسلامى، مردم را به آن دعوت مي‌كنند و اين برزرگ‌ترين خطر براى اسلام، دين، اخلاق و انسانيت محسوب مي‌شود و از خدا مي‌خواهيم كه به ما توفيق عنايت فرمايد تا اين شبهات شيطانى را رد كنيم و مقابله با آنها را به منزله جهاد در راه خدا بدانيم، كه قطعاً ارزش آن از جهاد نظامى كمتر نخواهد بود و اگر خداى ناخواسته در اين جهاد كوتاهى كنيم، نسل آينده ما در معرض كفر و الحاد قرار خواهد داشت كه به خدا پناه مي‌بريم. بنابراين، مهم‌ترين تكليف در اين عصر جهاد فرهنگى و بيان حقايق و مقابله با شبهات شيطانى است و همه ما بايد در حد توانمان به اين امر قيام كنيم.