عهد شيطان در گمراه ‌ساختن انسان

بر اساس آيه فوق که سخن شيطان را گوشزد مي‌کند، به‌جز بندگان مخلَص و برگزيده خدا که شيطان خود مي‌دانست نمي‌تواند آنان را منحرف کند و ازاين‌جهت طمعي در گمراه کردن آنان نداشت، ساير بندگان خداوند در معرض وسوسه‌هاي شيطان قرار مي‌گيرند و شيطان تلاش مي‌کند که آنان را بفريبد و از مسير حق منحرف و گمراه سازد. در آيه ديگر از قول شيطان دراين‌باره چنين نقل شده است: قَالَ أَرَأَيْتَک هَـذَا الَّذِي کرَّمْتَ عَلَيَّ لَئِنْ أَخَّرْتَنِ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَه لأَحْتَنِکنَّ ذُرِّيَّتَهُ إلاَّ قَلِيلاً؛[1] «گفت: خواهي ديد اين کسي که بر من برتري دادي، اگر مرا تا روز رستاخيز مهلت دهي، هر آينه فرزندان او را از بيخ و بُن برکنم [به گمراهي و هلاکت کشانم] مگر اندکي را».

نبايد از نظر دور داشت که اين جهان محل امتحان است و همه ما در معرض امتحان هستيم و هرکس به‌گونه‌اي امتحان مي‌شود. يکي به‌وسيله مالش امتحان مي‌شود و يکي به‌وسيله مقام و يکي به‌وسيله علم مورد امتحان قرار مي‌گيرد و همه نعمت‌هاي خداوند وسيله امتحان هستند و بايد مواظب باشيم که در اين امتحانات موفق گرديم و نگذاريم شيطان با وسوسه‌هاي خود ما را گمراه سازد. چه اينکه خداوند حجتش را بر ما تمام کرده و ما را از قدرت انتخاب برخوردار ساخته است و شيطان بر ما سلطه ندارد تا ما را بر انحراف و گمراهي مجبور سازد و ما مي‌توانيم در برابر شيطان مقاومت کنيم و اگر با اختيار فريب شيطان را خورديم و گمراه شديم، عذري در پيشگاه الاهي نخواهيم داشت. ازاين‌روي، خداوند عذر گنهکاران را که انحراف و انحطاط خود را به گردن ديگران مي‌اندازند و خود را بي‌تقصير معرفي مي‌کنند نمي‌پذيرد. قرآن مواجهه و نزاع گنهکاران با يکديگر را چنين حکايت مي‌کند:

قَالَ ادْخُلُواْ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِکم مِّن الْجِنِّ وَالإِنسِ فِي النَّارِ کلَّمَا