نام کتاب : بهترین ها و بدترین ها از دیدگاه نهج البلاغه نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 136
قَالَ رَسُولُاللَّهِ: قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ مَا آمَنَ بِي مَنْ فَسَّرَ بِرَأْيِهِ كَلَامِي؛[1] پيامبر(صلى الله عليه وآله) فرمود كه خداوند ميفرمايد: هرگز به من ايمان نياورده است کسي که با رأي خويش کلام مرا تفسير کند.
در روايت ديگري حضرت ميفرمايد:
مَنْ فَسَّرَ الْقُرْآنَ بِرَأْيِهِ فَقَدِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ؛[2]كسي كه قرآن را به رأي و نظر خويش تفسير كند هر آينه نابهجا به خداوند دروغ بسته است.
تفسير به رأي و تفسير نابهجاي قرآن به قدري مذموم و خطرناك و موجب گمراهي است كه مرتكبان چنين گناهي در قيامت به سختترين عذابها دچار ميشوند. رسول خدا(صلى الله عليه وآله) در اين زمينه ميفرمايد:
مَنْ فَسَّرَ الْقُرْآنَ بِرَأْيِهِ فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدُهُ مِنَ النَّارِ؛[3]كسي كه قرآن را به رأي خويش تفسير كند جايگاهش در قيامت در آتش خواهد بود.
انسان خواستهها و ذهنيتهايي دارد كه گاه با نظر قرآن موافق نيست و برحسب طبيعت انساني خود دوست ميدارد كه قرآن را با نظر و خواست خود هماهنگ كند، و گاه حتي ممكن است ناخودآگاه آن ذهنيتها و پيشداوريها، در برداشت و فهم او از قرآن تأثير گذارد. چون در مقام تفسير قرآن، چنين خطري انسان را تهديد ميكند و شيطان نيز پيوسته درصدد است تا با فريب دادن شخصيتهاي فرهنگي، كه داعية فهم دين دارند، جمعي را از راه حق منحرف سازد، بجاست شخصيتهاي فرهنگي و كساني كه به تفسير و استفاده از قرآن ميپردازند، براي در امان ماندن از كجفهمي و پرهيز از انحرافهاي احتمالي، به اين فرمايش امير مؤمنان(عليه السلام) توجه ويژه داشته باشند:
[1] محمدباقر مجلسي، بحارالانوار، ج 2، باب 24، ص 297، ح 17. [2] همان، ج 36، باب 41، ص 227، ح 3. [3] ابن ابيجمهور احسائي، عوالي اللئالي، ج 4، ص 104.
نام کتاب : بهترین ها و بدترین ها از دیدگاه نهج البلاغه نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 136