خواهد كشاند. تشويق‌هاى مكرر اهل‌بيت(عليهم السلام) به حج نيز براى همين بوده كه مردم با رفتن به حج، هرچه بيشتر از اين آثار و بركات بهره‌مند شوند.

ما در اين بحث مختصر سعى كرديم برخى افكار و شبهه‌هاى شيطانى را كه درباره حج ممكن است به ذهن بيايد بزداييم و پاسخ دهيم. توضيح داديم كه كسى نبايد بپندارد به لحاظ مشكلات اقتصادى و ارزى مى‌توان حج را تعطيل كرد. اين‌گونه پندارها كاملا خطا است و ما اگر به دنبال منافع اقتصادى هم باشيم، آن نيز در درازمدت به حج وابسته است. اگر حج نباشد اسلام و مسلمين عزت نخواهند داشت و نه منافع مادى مسلمانان و نه منافع معنوى ايشان، نه مصالح سياسى آنان و نه مصالح نظامى‌شان تأمين نخواهد شد. ما نبايد تحت تأثير تبليغات سطحى‌نگرانه يا شيطانى قرار بگيريم و به راه‌هاى مختلف، عظمت و ابهت حج را خدشه‌دار كنيم. كسانى كه فكر مى‌كنند حج مستحبى انجام دادن كار صحيحى نيست و فقط بايد به حج واجب اكتفا كرد، در اشتباهند و چنين تفكرى قطعاً خلاف مشى عملى ائمه اطهار(عليهم السلام) و هم‌چنين سفارش‌ها و تأكيدات آن بزرگواران است. با وجود همه تأكيداتى كه بر امورى نظير صله رحم، دست‌گيرى فقرا و مستمندان و ساير كارهاى خير شده، اما هنگامى كه اين كارها در مقابل حج قرار مى‌گيرد و با آن مقايسه مى‌شود، ائمه اهل‌بيت(عليهم السلام) مى‌فرمايند هيچ‌يك از اين امور با حج برابرى نمى‌كند.[1]

از خداى متعال مسألت داريم كه به ما توفيق شناخت و درك هرچه بيشتر و بهتر حقايق نورانى احكام اسلام، بهويژه حج را عنايت فرمايد.