و بهره فقط در برابر نفع و بهره قرار گرفت، طبيعى است كه چنين وضعى پيش بيايد.

اما نگاه اسلام به اين مسأله اين‌گونه نيست. اسلام در كنار «عدالت» ارزش ديگرى را نيز مطرح مى‌كند و آن ارزش، «احسان» است. قرآن كريم مى‌فرمايد:

إِنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِْحْسان؛[1] همانا خداوند به دادگرى و نيكوكارى فرمان مى دهد.

اين ارزش طبق محاسبات مادى قابل تبيين نيست. اسلام مى‌فرمايد به چنين فردى بايد احسان نماييد و نسبت به او از كيسه خرج كنيد. گرچه او هيچ نفعى به شما نرسانَد اما شما بايد از او پذيرايى كنيد. اگر افراد هم اين كار را انجام ندهند دولت اسلامى بايد با استفاده از اموال عمومى اين كار را انجام دهد. چنين افرادى تا زمانى كه حيات دارند، بايد آنها را اداره كرد و به آنها خدمت نمود. ما حق نداريم حتى يك ساعت از عمر اين فرد كم كنيم و حتى اگر مى‌توانيم با نگهدارى در بيمارستان يك ساعت بيشتر او را زنده نگه داريم، بايد اين كار را انجام دهيم. كسى نمى‌تواند به بهانه اين‌كه يك فرد هيچ نفع و بهره‌اى براى جامعه ندارد و بلكه ضرر هم دارد و هزينه بر جامعه تحميل مى‌كند به حيات او پايان دهد يا چيزى از عمرش كم كند. اسلام مى‌فرمايد اين‌جا بايد احسان كرد و جاى عدالت نيست. منطق مادى نمى‌تواند اين امر را توجيه كند. بر اساس منطق مادى هيچ توجيهى ندارد كه به فردى خدمت كنيم كه هيچ نفعى براى جامعه ندارد. اما در منطق الهى اين مسأله توجيه‌پذير است. توجيه آن هم اين