كانَتْ مِرْصاداً»[1]و «ما سَلَكَكُمْ فِي سَقَرَ * قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّين»َ[2]و «رَبَّنَا اصْرِفْ عَنّا عَذابَ جَهَنَّمَ إِنَّ عَذابَها كانَ غَراماً»[3] در تشويق و تهديد انسانها به منظور كشاندن آنها به وادى عبادت فراوانند.
سوّم) آزادگان كه فقط و فقط به خاطر سپاسگزارى و يا محبّت الاهى عبادت مىكنند و فرضاً كه بهشت و جهنمى هم در كار نباشد اينان دست از عبادت بر نمىدارند. عبادت اين گروه را عبادة الاحرار مىنامند. تعبير امام على(عليه السلام) كه خود پيشواى اين گروه بسيار اندك است حُبّاً له و شكراً مىباشد. چرا كه انسان وقتى كه حقشناس گرديد در مقابل ولىنعمت خود خضوع مىكند و انتظار پاداشى ندارد. اگر حسّ حقشناسى و سپاسگزارى او قوى باشد، همين كه بداند خداوند بر او حقّ حيات، حقّ وجود، حقّ هدايت و ساير شئون ربوبيّت را دارد، كافى است كه در مقابل خداوند به عبادت بپردازد. و شايد فرمان أَنِ اشْكُرْ لِي براى آن باشد كه در افراد معمولى اين احساس زود بيدار مىشود كه بايد در مقابل ولىنعمت خود شكرگزارى كنند، بنابراين آنها را به انديشه در نعمتها و لزوم سپاسگزارى از خداوند وادارمىنمايد.
اگر كسى دو ركعت نماز از روى حبّ يا شكر بخواند ارزش آن از (نمىگويم هزار سال) حدّاقل هزار ركعت كه به اميد ثواب يا ترس از
[1] نباء (78)، 21: جهنم در كمينگاه است. [2] مدثر (74)، 42 و 43: چه چيز شما را به دوزخ افكنده است؟ در جواب مىگويند: ما اهل نماز نبوديم. [3] فرقان (25)، 65: خداوندا عذاب جهنم را از ما دور كن كه عذاب جهنم غرامت است.