شده بود، عنايت نمى‌شود؛ يعنى دعا مستجاب شده است؛ چون آنچه درخواست شده بود عطا نشده است. با توجه به همين معناست كه در برخى روايات شرطى براى استجابت دعا بيان شده است كه امام صادق(عليه السلام) مى‌فرمايند: اِحْفَظْ اَدَابَ الدُّعَاءِ... فَاِنْ لَمْ تَأتِ بِشَرْطِ الدُعاءِ فَلا تَنْتَظِرِ الاِْجابَة[1] آداب دعا را رعايت كن... كه اگر شرط دعا را رعايت نكردى ديگر منتظر اجابت نباش. يا در ضمن برخى روايات هنگامى كه از حضرت على(عليه السلام)سؤال مى‌كنند كه چرا بعضى از دعاها مستجاب نمى‌شود، حضرت(عليه السلام) در جواب مى‌فرمايند: «علت عدم استجابت برخى دعاها عيبى است كه در كار شما وجود دارد»[2]؛ يعنى اجابت شدن دعا، شرايطى دارد كه اگر آن شرايط در دعا و يا در دعاكننده نباشد، آن دعا به اجابت نمى‌رسد. بنابراين اگر گفته مى‌شود كه هر دعايى، اجابتى دارد و هيچ دعايى بى‌اجابت نيست[3]، مقصود اين است كه در دعا بايد شرايط لازم و ضرورى، رعايت گردد. در اين صورت است كه مى‌توان گفت: دعاى بى‌اجابت نداريم و در هر دعايى يا همان چه خواسته شده است، عطا مى‌گردد و يا چيز ديگرى كه بهتر از مقصود است، عنايت مى‌گردد. با اين نگرش، هرگز دعا بدون پاسخ نيست. اگر مى‌گوييم مستجاب شدن دعا شرايطى دارد و بدون آن اجابت نمى‌گردد، مقصود آن است كه اگر مى‌خواهيم همان چيزى كه خواسته‌ايم، اجابت شود بايد شرايط خاصى كه در دعا لازم است، رعايت گردد؛ مثلا از جمله شروط اجابت اين است كه بگويد: خدايا اگر صلاح است عنايت فرما. مسلّم است كه چنين كسى اگر بداند آن چيز، بر خلاف مصلحت اوست هرگز آن را از خداوند سبحان نمى‌خواهد؛ چرا كه توجه دارد كه همه مصالح خود را نمى‌شناسد. لذا دعا را به همراه اين شرط بيان مى‌كند و مى‌گويد: خدايا اگر صلاح است اين دعا را مستجاب كن. پس كسى كه با اين شرايط دعا مى‌كند، هرگز چيزى را كه بر خلاف حكمت الهى است، از خداى منّان نمى‌خواهد. چون مى‌داند از شخص حكيمى درخواست مى‌كند كه نظام عالم را بر اساس حكمت و عدالت بنا نموده است. از همين‌رو در انديشه وى دعا براى آن چه بر خلاف حكمت الهى است، معنا و مفهوم ندارد. البته شرايط ديگرى نيز براى اجابت دعا وجود دارد كه بيان