اين‌كه چرا وقتى مى‌توانستيم كارى صددرصد درست انجام دهيم، كارى مشكوك و متشابه انجام داده‌ايم؟ اگر انسان حساب‌گر باشد و قدر عمر و سرمايه‌اش را بداند از اين هم نگران مى‌شود، چه برسد به انجام مكروهات (كارهايى كه هر چند عذاب ندارد، ولى به هر حال، از نظر شرع مرجوح است).

وسعت نظر اولياى خدا در عبادت

امثال بنده كه در مراتب پايين‌ترى از ايمان هستيم، بايد از خدا بخواهيم توفيق دهد كه واجباتمان را انجام دهيم و محرّمات را ترك كنيم؛ ولى بايد بدانيم خداوند بندگانى دارد كه افق ديدشان بسيار بالاتر از اينها است. محاسباتى دارند كه با ما فرق مى‌كند؛ كسانى هستند كه اصلاً مرتكب حرام نمى‌شوند و اگر هم لغزشى از آنها سر بزند در مكروهات و مشتبهات است. اينها نگران آن نيستند كه كار حرامى كرده‌اند يا نه، بلكه به دنبال آن هستند كه ببينند آيا كار لغوى كرده‌اند يا نه. آنها سعى مى‌كنند حتى كارى كه براى آخرتشان هم بى‌فايده است انجام ندهند، تا چه رسد به كارى كه مضرّ است.

ما فكر مى‌كنيم دايره واجبات و مستحبات محدود است، و بيش‌تر اعمال ما مباح مى‌باشد مانند نفس كشيدن، نگاه كردن، غذا خوردن و خوابيدن - ولى صرف نظر از اين‌كه همين‌ها هم با عناوين ثانوى ممكن است واجب يا حرام باشند؛ اگر بدانيم چه تكاليفى به عنوان ثانوى داريم، خواهيم ديد كه اگر تمام عمرمان را هم صرف واجبات كنيم، وقت كم مى‌آوريم. براى مثال، اگر ما طلبه‌ها توجه كنيم كه چه وظايفى داريم و شبهاتى را كه در مسايل اعتقادى براى ديگران مطرح مى‌شود، بايد پاسخ دهيم، آن‌گاه به اين نتيجه خواهيم رسيد كه اگر 24 ساعتمان را هم صرف مطالعه و تحقيق كنيم باز هم كم است، چه رسد به اين‌كه بخواهيم ميلياردها انسان عالم را، كه به معارف اهل‌بيت(عليهم السلام) نياز دارند، هدايت كنيم. ما موظفيم اين معارف را به همه مردم دنيا برسانيم، اين امانتى است در دست ما، و قرآن مى‌فرمايد: إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها؛[1] خدا به شما فرمان مى‌دهد كه امانت‌ها را به صاحبانش برسانيد. اگر به اين تكاليف توجه داشته باشيم، خواهيم فهميد كه اصلاً جايى براى مستحبات هم باقى نمى‌ماند، چه رسد به مباحات.