نام کتاب : پندهاى امام صادق علیه سلام نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 259
دنيوى ما حل مىشود؛ زيرا خوشرفتارى با كسى كه در صدد آزار و اذيت ما است، اولا موجب در امان ماندن از شر او مىگردد و ثانياً، فرد دشمن را تبديل به دوست مىكند: فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ عَداوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ.[1] همچنين اين كار موجب مىشود تا انسان به تدريج كارهايش را فقط به خاطر كسب رضايت الهى، كه از مراتب عاليه ارزشها است، انجام دهد. انسان نمىتواند هيچ انگيزهاى را بالاتر از كسب رضايت خدا تصور كند و اسلام و امامان معصوم(عليهم السلام) مىخواهند انسان را طورى تربيت كنند كه به اين حد از معرفت و كمال دست يابد.
از همين رو است كه امام صادق(عليه السلام) در اين فراز از كلام خود خطاب به عبداللّه بن جندب مىفرمايند: پيوند خود را با فاميل و دوستان و همسايگانى كه با تو قطع رابطه كردهاند محكمتر نما و با ايشان به مانند خودشان رفتار مكن. همچنين اگر به كمك و يارى كسى نياز داشتى، اما او از اين كار دريغ ورزيد، به هنگام احتياج وى محرومش منما. رفتار بد ديگران را با خوشرفتارى پاسخ بده، حتى اگر به تو دشنام داد، تو به او احترام بگذار، در مقابلِ ناجوانمردى ديگران، مردانگى به خرج بده و ظلم ديگران را ناديده بگير: صِلْ مَنْ قَطَعَكَ وَاعْطِ مَنْ حَرَمَكَ وَ اَحْسِنْ اِلى مَنْ اَساءَ اِلَيْكَ و سَلِّمْ عَلى مَنْ سَبَّكَ وَ اَنْصِفْ مَنْ خاصَمَكَ وَ اعْفُ عَمَّنْ ظَّلَمَكَ. سپس حضرت براى ايجاد انگيزه در شيعيانشان، بر اين نكته تأكيد مىكنند و مىفرمايند: آيا هيچ يك از شما هستيد كه انتظار نداشته باشيد خداوند از گناهانتان درگذرد؟ كَما اَنَّكَ تُحِبُّ اَنْ يُعْفى عَنْكَ. به جز حضرات معصومان(عليهم السلام)كسى نيست كه از عفو خدا بىنياز باشد. البته آنها هم در مقامى كه قرار دارند براى خودشان گناهانى قايلند كه بسيار بيش از ما از خدا ترس دارند و طلب عفو مىكنند. حال چگونه ما كه انتظار عفو خدا را داريم، حاضر نيستيم از اشتباه ديگران درگذريم؟! قرآن در اينباره مىفرمايد: وَ لْيَعْفُوا وَ لْيَصْفَحُوا أَ لا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللّهُ لَكُمْ؛[2] و بايد عفو كنند و گذشت نمايند. مگر دوست نداريد كه خدا بر شما ببخشايد؟
در روايات هم آمده است، كسانى كه نسبت به ديگران گذشت مىكنند، روز قيامت از گناهانشان گذشت مىشود. براى مثال، كسانى كه در معامله بسيار آسان مىگيرند و گذشت مىكنند، خداوند هم در روز قيامت در محاسبه اعمالشان سخت نمىگيرد. اما آنهايى كه در