نام کتاب : پندهاى امام صادق علیه سلام نویسنده : مصباح یزدی، محمد تقی جلد : 1 صفحه : 219
گونهاى فراهم آوريم تا او از لحاظ بهرهمندىهاى مادى كمتر از ديگران باشد. در هر حال، انسان بايد سعى كند در تمام امور نه تنها از حد متعارف فراتر نرود، بلكه تا مىتواند از لذايذ مادى كمتر بهرهمند شود تا آنها براى مردم جنبه ارزش پيدا نكند. گرايش به برترىجويى، در امور مادى حتى مىتواند انسان را تا پرتگاه كفر به پيش ببرد. قرآن چه زيبا سرنوشت كسانى را كه به فكر برترىجويى نيستند بيان مىفرمايد:
تِلْكَ الدّارُ الاْخِرَةُ نَجْعَلُها لِلَّذِينَ لا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَ لا فَساداً؛[1] ما اين دار ـ بهشت ابدى ـ آخرت را براى آنان كه در زمين اراده علو و فساد و سركشى ندارند مخصوص مىگردانيم.
در روايتى آمده است كه اگر كسى دوست داشته باشد بند كفشش زيباتر از بند كفش رفيقش باشد، در واقع دچار مرتبهاى از برترىجويى شده است.
امام صادق(عليه السلام) به عبداللّه بن جندب مىفرمايد: اِقْنَعْ بما قَسَّمَهُ اللّهُ لك؛ به آنچه خدا براى تو مقدّر كرده و شرايطش را ـ از استعدادهاى ذاتى و شرايط اجتماعى ـ برايت فراهم نموده قانع باش. ولا تَنْظُرْ الاّ الى ما عِنْدكَ؛نظرت به همان چيزهايى باشد كه دارى.
نگاه نكن كه ديگران چه دارند و تو آنها را ندارى، ببين كه خدا چه نعمتهايى به تو داده است. مَثَل معروفى است كه مىگويد بعضىها نيمه خالى ليوان را مىبينند و بعضى نصفه پر آن را. خدا مىخواهد انسان را طورى تربيت كند كه هميشه نيمه پر ليوان را ببيند و قدردان نعمتهايى باشد كه دارد و شكر آنها را به جا بياورد. ولا تَتَمَنَّ ما لَسْتَ تَنالُهُ؛ چيزى را كه به آن نمىرسى آرزو مكن. چيزهايى هستند كه انسان در شرايط عادى اجتماعى اصلا به آنها نمىرسد؛ از اينرو، انسان نبايد تمام فكر و ذكرش رسيدن به آنها باشد و بيهوده وقت خود را صرف تصاحب چيزهاى دست نيافتنى كند. فَاِنَّ مَنْ قَنَعَ شَبَعَ وَ مَنْ لَمْ يَقْنَعْ لَمْ يَشْبَعْ؛ كسى كه روحيه قناعت دارد سير مىشود، اما اگر كسى قناعت نداشته باشد هيچ وقت سير نمىشود و هميشه احساس گرسنگى و كمبود مىكند. آب دنيا آب شورى است كه هر چه از آن بخورى تشنهتر مىشوى. اگر اين روحيه در انسان پيدا شد كه به آنچه دارد قانع باشد، هميشه شاد خواهد بود و زندگى شيرينى خواهد داشت. اما اگر انسان از روحيه قناعت برخوردار نباشد، هميشه غمگين است و هر اندازه هم كه ثروت داشته باشد، باز چشمش به دنبال ثروت ديگران