پيش از اين خداوند در فراز ديگرى فرمود: «اَوَّلُ الْعِبادَةِ الصَّمْتُ والصَّوْم»
ولى اين بار مىفرمايد: هيچ عبادتى نزد من محبوبتر از اين دو نيست و روزهدارى كه زبانش را حفظ نكند و هرچه به زبانش آمد بگويد، مانند كسى است كه نمازش بدون قرائت باشد. چنانكه فايده نماز بدون قرائت اندك است، فايده روزه بدون پاسدارى زبان نيز اندك است و نفع كامل به حال انسان ندارد. اين روزه خيلى فرق دارد با روزه كاملى كه در كنار آن، زبان نيز كنترل مىگردد و انسان بر دل، رفتار و افكارش سيطره دارد.
ويژگىهاى عابدان
پيش از اين خداوند مقام «رضايت پيشهگان» و محبان خود و ويژگىهاى آنها را بيان كرد و در اين بخش مىپردازد به بيان مقام عابدان و صفات و ويژگىهاى آنها و مىفرمايد:
«يا اَحْمَدُ؛ هَلْ تَدْرى مَتى يَكُونُ [لِى] الْعَبْدُ عابِداً؟ قالَ لا يا رَبِّ. قالَ اِذا اجْتَمَعَ فيه سَبْعُ خِصال وَرَعٌ يَحْجُزُهُ عَنِ الْمحارِم»
اى محمد؛ آيا مىدانى كه چه وقت بنده من عابد مىشود؟ پيامبر عرض كرد: خير، مولاى من. خداوند فرمود: هرگاه هفت ويژگى و خصلت در او جمع شود، تقوايى كه او را از حرام حفظ كند...
اگر سفارشها و دستورهاى عملى كه در اين روايت ذكر شده، جمعآورى و دستهبندى شود، يك سلسله دستورات كامل براى «سير و سلوك عارفانه»، به دست مىآيد و همين طور اگر اوصافى را كه در اين روايت، براى انسانهاى رو به كمال و يا به كمال رسيده بيان شده، دستهبندى شود، اوصاف «سالكان» و بالاتر از آن اوصاف «واصلين الى اللّه» مشخص مىشود، منتها شيوه تعليم انبيا و ائمه اطهار، سلام الله عليهم اجمعين، همانند شيوه خداى متعال چنين نبوده كه تعاليم را دستهبندى كرده، در ضمن ابواب و فصول بيان كنند. اتفاقاً شيوه انبيا و خداوند دلنشينتر و مؤثرتر است، چرا كه در شيوه دسته بندى و فصل بندى، جنبه صورى و ظاهرى و قالببندى رعايت مىگردد، اما چون در شيوه اول روح انسان مخاطب قرار مىگيرد و سعى بر اين است كه مطالب گوناگون به او ارائه شده، در دل او نفوذ كند، بيان آن مطالب با