responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : مرکز فرهنگ و معارف قرآن    جلد : 8  صفحه : 418

تكاثر

تكاثر به معناى مسابقه دو طرف در فزونى مال و مقام‌ [1] و تفاخر به كثرت مناقب، اموال و اولاد خود مى‌باشد. [2] در اين مدخل از واژه «أكثر أموالًا و أولاداً»، «تكاثر» و ... استفاده شده است.

آثار تكاثر

1. انكار معاد

1) تكاثر به فزونى مال و فرزند موجب انكار معاد:

وكانَ لَهُ ثَمَرٌ فَقالَ لِصحِبِهِ وهُوَ يُحاوِرُهُ انا اكثَرُ مِنكَ مالًا واعَزُّ نَفَرا* وما اظُنُّ السّاعَةَ قامَةً ولن رُدِدتُ الى‌ رَبّى لَاجِدَنَّ خَيرًا مِنها مُنقَلَبا. [3]

كهف (18) 34 و 36

2. تفاخر به مردگان‌

2) تكاثر برخى قبايل قريش در دوران جاهليّت، سبب ديدار آنان از قبرستان و تفاخر به مردگان:

الهكُمُ التَّكاثُر* حَتّى‌ زُرتُمُ المَقابِر.

تكاثر (102) 1 و 2

3. غرور

3) غرور و خودپسندى پيامد تكاثر و افزون‌خواهى:

وكانَ لَهُ ثَمَرٌ فَقالَ لِصحِبِهِ وهُوَ يُحاوِرُهُ انا اكثَرُ مِنكَ مالًا واعَزُّ نَفَرا* ودَخَلَ جَنَّتَهُ وهُوَ ظالِمٌ لِنَفسِهِ قالَ ما اظُنُّ ان تَبيدَ هذِهِ ابَدا.

كهف (18) 34 و 35

وما ارسَلنا فى قَريَةٍ مِن نَذيرٍ الّا قالَ مُترَفوها انّا بِما ارسِلتُم بِهِ كفِرون‌* وقالوا نَحنُ اكثَرُ امولًا واولدًا وما نَحنُ بِمُعَذَّبين.

سبأ (34) 34 و 35

4. غفلت‌

4) تكاثر در برابر ديگران، سبب غفلت از طاعت خدا و ياد قيامت تا لحظه مرگ:

الهكُمُ التَّكاثُر* حَتّى‌ زُرتُمُ المَقابِر. [4]

تكاثر (102) 1 و 2

5. كفر

5) تكاثر به فزونى مال و فرزند و دلبستگى به آنها موجب كفر و شرك به پروردگار:

وكانَ لَهُ ثَمَرٌ فَقالَ لِصحِبِهِ وهُوَ يُحاوِرُهُ انا اكثَرُ مِنكَ مالًا واعَزُّ نَفَرا* قالَ لَهُ صاحِبُهُ وهُوَ يُحاوِرُهُ اكَفَرتَ بِالَّذى خَلَقَكَ مِن تُرابٍ ثُمَّ مِن نُطفَةٍ ثُمَّ سَوّكَ رَجُلا* واحيطَ بِثَمَرِهِ فَاصبَحَ يُقَلّبُ كَفَّيهِ عَلى‌ ما انفَقَ فيها وهِىَ خاوِيَةٌ عَلى‌ عُروشِها ويَقولُ يلَيتَنى لَم اشرِك بِرَبّى احَدا.

كهف (18) 34 و 37 و 42

وما ارسَلنا فى قَريَةٍ مِن نَذيرٍ الّا قالَ مُترَفوها انّا بِما ارسِلتُم بِهِ كفِرون‌* وقالوا نَحنُ اكثَرُ امولًا واولدًا وما نَحنُ بِمُعَذَّبين.

سبأ (34) 34 و 35


[1] مفردات، ص 703، «كثر».

[2] مجمع‌البيان، ج 9- 10، ص 811- 812.

[3] واژه «ظن» در برداشت ياد شده به معناى علم و يقين اخذ شده و جمله «أكفرت ...» هم مؤيّد آن است.

[4] «ألهل- كم التّكاثر»، يعنى تكاثر، شما را از اطاعت خدا و ياد قيامت بازداشت. (مجمع‌البيان، ج 9- 10، ص 812) «لهو»، چيزى است كه انسان را از مهمات وى باز دارد. (مفردات، ص 748، «لهى») گفتنى است در برداشت مذكور «حتّى‌ زرتم المقابر» به معناى تا لحظه مرگ گرفته شده است. (مجمع‌البيان، ج 9- 10، ص 812))

نام کتاب : فرهنگ قرآن نویسنده : مرکز فرهنگ و معارف قرآن    جلد : 8  صفحه : 418
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست