85) اولواالالباب، مأمور به تقواپيشگى با توجّه به نابرابرى پاكى و ناپاكى:

قل لّايستوى الخبيث والطّيّب ولو أعجبك كثرة الخبيث فاتّقوا اللّه يأولى الألبب لعلّكم تفلحون.

مائده (5) 100

86) اولواالالباب، مأمور به رعايت تقوا با توجّه به تفاوت پاكان و ناپاكان:

قل لّايستوى الخبيث والطّيّب ولو أعجبك كثرة الخبيث فاتّقوا اللّه يأولى الألبب لعلّكم تفلحون. [1]

مائده (5) 100

87) صاحبان خرد ناب، مأمور به تقواپيشگى با انجام اعمال خير:

... وتزوّدوا فإنّ خير الزّاد التّقوى‌ واتّقون يأولى الألبب.

بقره (2) 197

88) اولواالالباب، مأمور به تقواپيشگى براى رسيدن به رستگارى:

... فاتّقوا اللّه يأولى الألبب لعلّكم تفلحون.

مائده (5) 100

اولواالامر

اقوال مفسّران اهل‌تسنّن درباره اولواالامر، گوناگون است: اميران در زمان حضرت رسول (ص)؛ امر به معروف‌كنندگان؛ فقيهان و دين‌داران مطيع خدا. [2] هيچ‌يك از اين اقوال با اطلاق آيه أطيعوا اللّه و أطيعوا الرّسول و أولى‌الأمر منكم سازگار نيست؛ زيرا پيروى از آن‌ها در صورت ارتكاب گناه، لازم نيست؛ در صورتى كه آيه، اطاعت اولواالامر را به طور مطلق و بدون قيد و شرط، همانند اطاعت پيامبر (ص) لازم شمرده است؛ پس بايد اولواالامر كسانى باشند كه مقام عصمت، آنان را از هرگونه خطا و اشتباه حفظ كند؛ چنان‌كه بعضى از مفسّران اهل‌تسنّن بدان اعتراف كرده‌اند. [3] بر همين اساس و بر مبناى احاديث معتبر كه در منابع شيعه‌ [4] و اهل‌سنّت‌ [5] نقل شده، مفسّران شيعه اتّفاق نظر دارند كه منظور از اولى‌الامر، امامان معصوم (ع) هستند. [6]

استنباط اولواالامر

1) ضرورت بهره‌مند بودن اولواالامر از قدرت استنباط و تحليل اخبار امنيّتى و نظامى:

وإذا جآءهم أمر مّن الأمن أو الخوف أذاعوا به ولو ردّوه إلى الرّسول وإلى‌ أولى الأمر منهم لعلمه الّذين يستنبطونه منهم ....

نساء (4) 83

حجيّت استنباط اولواالامر

2) حجّت بودن استنباط اولواالامر در تبيين موضوعات براى متحيّران:

وإذا جآءهم أمر مّن الأمن أو الخوف أذاعوا به ولو ردّوه إلى الرّسول وإلى‌ أولى الأمر منهم لعلمه الّذين يستنبطونه منهم .... [7]

نساء (4) 83

[1] موصوف «خبيث» و «طيّب»، ممكن است «انسان» يا «فعل» باشد.

[2] تفسير كبير، ج 4، ص 113.

[3] همان.

[4] نورالثقلين، ج 1، ص 497.

[5] البحرالمحيط، ج 3، ص 278؛ ينابيع‌المودّة، ص 116؛ احقاق‌الحق، ج 3، ص 425.

[6] نورالثقلين، ج 1، ص 497.

[7] در «الّذين يستنبطونه» دو احتمال است: يكى آن‌كه صفت اولى‌الامر باشد و ديگرى صفت مراجعه‌كنندگان به اولى‌الامر. (الميزان، ذيل آيه) بنابر احتمال اوّل، از ترغيب خداوند براى رجوع مسائل به اولى‌الامر، استفاده حجّيّت استنباط آن‌ها مى‌شود.