شاعران مشركى چون اميّه هستند كه پيامبر را هجو كردند. [1] برخى، ذيل آيات ديگر نيز از وى سخن گفته‌اند.

امَيّة بن خَلَف‌

اميّة بن خلف، از سران قريش، تيره بنى‌جُمح و ازمخالفان سرسخت پيامبر (ص) بود. [2] برخى مفسّران نزول آيات پايانى سوره يس (36) را در پاسخ به انكار و استهزاى معاد از سوى اميّه دانسته‌اند. [3] بنا به گفته طبرسى آيه 17 عبس (80) در شأن وى نازل شد كه به سبب ناسپاسى و شدّت كفر، مورد نفرين قرار گرفت. [4] نيز از وى، ذيل آيات بسيارى ياد شده و از مصاديق «ائمّة الكفر» [5]، «مستهزئين»، «مقتسمين» [6] و ... دانسته شده است.

انابه‌

انابه، بازگشت به طاعت خدا، با توبه است. [7] برخى گفته‌اند: فرق توبه و انابه اين است كه توبه بازگشت از معصيت سابق و انابه ترك معصيت در آينده است. [8] در اين مدخل از واژه‌هاى «انابه»، «اوْب» و مشتقّات آن‌ها استفاده شده است.

اهمّ عناوين: آثار انابه، ارزش انابه، انابه‌كنندگان و زمينه‌هاى انابه.

آثار انابه‌

1. آمرزش‌

1) انابه به درگاه خداوند، سبب بهره‌مندى از آمرزش:

... فإنّه كان للأوَّبين غفورا. [9]

اسراء (17) 25

... وظنّ داود أنّما فتنَّه فاستغفر ربّه وخرّ راكعا وأناب‌* فغفرنا له ذلك ....

ص (38) 24 و 25

2. اجابت دعا

2) انابه، زمينه‌ساز اجابت دعا:

وإذا مسّ النّاس ضرٌّ دعوا ربّهم مّنيبين إليه ثمّ إذا أذاقهم مّنه رحمة إذا فريق مّنهم بربّهم يشركون.

روم (30) 33

ولقد فتنّا سليمن وألقينا على‌ كرسيّه جسدا ثمّ أناب‌* قال ربّ اغفر لى ...* فسخّرنا له الرّيح تجرى ....

ص (38) 34- 36

وإذا مسّ الإنسن ضرٌّ دعا ربّه منيبا إليه ثمّ إذا خوّله نعمة مّنه نسى ما كان يدعوا إليه من قبل ....

زمر (39) 8

[1] روض‌الجنان، ج 4، ص 366؛ مجمع‌البيان، ج 7- 8، ص 325.

[2] سيره ابن‌هشام، ج 1، ص 356؛ جمهرة أنساب‌العرب، ص 159.

[3] مجمع‌البيان، ج 7- 8، ص 678.

[4] مجمع‌البيان، ج 9- 10، ص 665.

[5] همان، ج 3- 4، ص 54.

[6] الجامع لأحكام القرآن، ج 5، ص 39.

[7] لسان‌العرب.

[8] معجم الفروق اللّغويّة.

[9] «أوّاب»، به معناى رجوع‌كننده به خدا با ترك معاصى و فعل طاعات است. (مفردات راغب)