131) خبر از درخت زقّوم در قرآن، وسيله‌اى براى امتحان مشركان و ستمگران:

أذلك خير نّزلا أم شجرة الزّقّوم‌* إنّا جعلنها فتنة لّلظَّلمين. [1]

صافات (37) 62 و 63

7. امتحان با اختلاف در اديان‌

132) خداوند، امتحان‌كننده جوامع انسانى با اختلاف در آيين و مرام:

... لكلّ جعلنا منكم شرعة ومنهاجا ولو شآء اللّه لجعلكم أمّة وحدة ولكن لّيبلوكم فى مآ ءاتكم.

مائده (5) 48

8. امتحان با اذيّت‌

133) امتحان مؤمنان با اذيّت و آزار زبانى بسيار از سوى دشمنان:

لتبلونَّ فى أمولكم وأنفسكم ولتسمعنّ من الّذين أوتوا الكتب من قبلكم ومن الّذين أشركوا أذىً كثيرًا ....

آل‌عمران (3) 186

134) امتحان شدن مدعيان ايمان به واسطه اذيّت‌ها و آزارهاى مردمى:

ومن النّاس من يقول ءامنّا باللّه فإذا أوذى فى اللّه جعل فتنة النّاس كعذاب اللّه ولئن جاء نصر مّن رّبّك ليقولنّ إنّا كنّا معكم ....

عنكبوت (29) 10

9. امتحان با اسارت‌

135) امتحان شدن بنى‌اسرائيل با اسارت از سوى فرعونيان:

وإذ نجّينكم مّن ءال فرعون يسومونكم سوء العذاب ... ويستحيون نساءكم وفى ذلكم بلاء مّن رّبّكم عظيم.

بقره (2) 49

وإذ أنجينكم مّن ءال فرعون يسومونكم سوء العذاب ... و يستحيون نساءكم و فى ذلكم بلاء من ربّكم عظيم.

اعراف (7) 141

... إذ أنجكم مّن ءال فرعون يسومونكم سوء العذاب ... ويستحيون نسآءكم وفى ذلكم بلاء مّن رّبّكم عظيم. [2]

ابراهيم (14) 6

10. امتحان با امنيّت---) همين مدخل، راه‌هاى امتحان، امتحان با نجات‌

11. امتحان با انبيا

136) فرستادن انبيا از راه‌هاى آزموده شدن انسان‌ها:

لقد أرسلنا رسلنا بالبيّنت ... وليعلم اللّه من ينصره ورسله بالغيب ....

حديد (57) 25

137) گزينش پيامبران از ميان انسان‌ها و با ويژگى‌هاى انسانى، وسيله آزمايش مردم:

وما أرسلنا قبلك من المرسلين إلّاإنّهم ليأكلون الطّعام ويمشون فى الأسواق وجعلنا بعضكم لبعض فتنة ....

فرقان (25) 20

12. امتحان با بدى‌ها

138) بدى‌ها، وسيله‌اى براى امتحان انسان‌ها:

... وبلونهم بالحسنت والسّيّات لعلّهم يرجعون.

اعراف (7) 168

... ونبلوكم بالشّرّ والخير فتنة ....

انبياء (21) 35

[1] برداشت، براساس اين احتمال است كه «فتنه» به معناى آزمايش باشد. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[2] منظور از اسارت در اين آيات، اسير شدن در جنگ نيست؛ بلكه مقصود كسانى‌اند كه آزادى آنان از سوى ديگران سلب شده است و چون اسيرى در دست آنان هستند.