عقبة الّذين من قبلهم وكانوا أشدّ منهم قوّة وما كان اللّه ليعجزه من شى‌ء فى السّموت ولا فى الأرض إنّه كان عليما قديرا.

فاطر (35) 44

أو لم يسيروا فى الأرض فينظروا كيف كان عقبة الّذين كانوا من قبلهم كانوا هم أشدّ منهم قوّة وءاثارا فى الأرض فأخذهم اللّه بذنوبهم وما كان لهم مّن اللّه من واق.

غافر (40) 21

أفلم يسيروا فى الأرض فينظروا كيف كان عقبة الّذين من قبلهم كانوا أكثر منهم وأشدّ قوّة وءاثارا فى الأرض فما أغنى‌ عنهم مّا كانوا يكسبون.

غافر (40) 82

وكم أرسلنا من نّبىّ فى الأوّلين‌* فأهلكناأشدّ منهم بطشا ومضى‌ مثل الأوّلين.

زخرف (43) 6 و 8

و كم أهلكنا قبلهم مّن قرن هم أشدّ منهم بطشا فنقّبوا فى البلد هل من مّحيص.

ق (50) 36

أكفّاركم خير مّن أولئكم أم لكم براءة فى الزّبر. [1]

قمر (54) 43

94) تشويق خداوند به سير در زمين و مطالعه سرگذشت امّت‌هاى نيرومند پيشين:

أو لم يسيروا فى الأرض فينظروا كيف كان عقبة الّذين من قبلهم كانوا أشدّ منهم قوّة وأثاروا الأرض وعمروها ....

روم (30) 9

أو لم يسيروا فى الأرض فينظروا كيف كان عقبة الّذين من قبلهم وكانوا أشدّ منهم قوّة وما كان اللّه ليعجزه من شى‌ء فى السّموت ولا فى الأرض إنّه كان عليما قديرا.

فاطر (35) 44

أو لم يسيروا فى الأرض فينظروا كيف كان عقبة الّذين كانوا من قبلهم كانوا هم أشدّ منهم قوّة وءاثارا فى الأرض فأخذهم اللّه بذنوبهم وما كان لهم مّن اللّه من واق.

غافر (40) 21

95) قدرتمندى امّت‌هاى پيشين سبب تسلّط آن‌ها بر شهرها:

و كم أهلكنا قبلهم مّن قرن هم أشدّ منهم بطشا فنقّبوا فى البلد هل من مّحيص. [2]

ق (50) 36

نيز---) همين مدخل، امكانات امّت‌ها

امّت‌هاى متمدّن---) همين مدخل، امّت‌هاى قدرتمند و تاريخ امّت‌ها

امّت‌هاى ناشناخته‌

96) وجود امّت‌هاى ناشناخته در تاريخ گذشته:

ألم يأتكم نبؤا الّذين من قبلكم قوم نوح وعاد وثمود والّذين من بعدهم لايعلمهم إلّااللَّه ....

ابراهيم (14) 9

قال فما بال القرون الأولى‌* قال علمها عند ربّى فى كتب لّايضلّ ربّى ولاينسى.

طه (20) 51 و 52

97) آگاهى كامل و انحصارى خداوند به امّت‌هاى ناشناخته پس از قوم ثمود:

ألم يأتكم نبؤا الّذين من قبلكم قوم نوح وعاد وثمود والّذين من بعدهم لايعلمهم إلّااللَّه ....

ابراهيم (14) 9

[1] تعبير «أكفاركم خير ...» اشاره دارد كه امّت‌هاى كافر پيشين به رغم اقتدار مادّى خود نابود شدند و شكوه و قدرت آنان نتوانست از عذاب الهى در حق آنان جلوگيرى كند. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[2] يكى از معانى «نقّبوا فى البلد» را تصرّف شهرها و سلطه بر آن نقل كرده‌اند. (روح‌المعانى، ذيل آيه)