[2] امام صادق (ع) فرمود: ... ما مردمى هستيم كه مورد حسادت قرار
گرفتهايم. خدا فرمود: «أم يحسدون النّاس ...». (كافى، ج 1، ص 186، ج 6؛ و ص 205،
ح 1؛ و ص 206، ح 2)
[3] مقصود از «القربى»، با توجّه به اينكه خطاب به پيامبر (ص)
است، خويشاوندان آن حضرتاند و در روايات متعدّدى به امامان (ع) تفسير شده است.
(نورالثقلين، ذيل آيه)
[4] در اينكه «مَن» در «مَن عنده علم الكتاب» چه كسى و مقصود از
كتاب چيست، اختلاف است. برخى «مَن» را علماى اهلكتاب دانستهاند؛ ولى چون سوره،
مكّى است و هنوز هيچ يك از علماى اهلكتاب، اسلام نياوردهاند، معنا ندارد قرآن،
مشركان را براى اثبات وحى بودن خود به اهلكتاب ارجاع دهد. برخى ديگر، «الكتاب» را
قرآن دانستهاند. در اين صورت، آيه مزبور كه در پايان سوره آمده، با آيه اوّل سوره
«تلك آيات الكتاب ...» و آيهاى كه در اواسط سوره (آيه 19) آمده «أفمن يعلم إنّما
أنزل إليك من ربّك الحق كمن هو أعمى» ارتباط دارد و درصدد اثبات حقّانيّت قرآن و
رسالت پيامبر (ص) است؛ بنابراين، «مَن» در «مَن عنده علم الكتاب» بايد كسى باشد كه
به معارف قرآن آگاه است. چنين عالمى در روايات، بر امام على (ع) و ديگر امامان
معصوم (ع) تطبيق شده است. (كافى، ج 1، ص 257؛ مجمعالبيان؛ نورالثقلين، ذيل آيه)
[5] شاهد بودن در اين آيه، به معناى تحمّل حقايق اعمال انسانها
در دنيا و اداى آن در قيامت است؛ بنابراين، افراد خاصّى شايسته اين مقامند و شاهد
قرار گرفتن امّت نيز براى وجود چنين شاهدانى در بين آنان است. (الميزان، ذيل آيه)
از امام صادق (ع) روايت شده است: «گواهان بر امّت، ما (امامان) هستيم.»
(نورالثقلين، ذيل آيه)
[6] منظور از «المؤمنون» امامان معصوم (ع) است؛ زيرا رؤيت و آگاهى
آنان از اعمال بندگان، در رديف رؤيت خدا و رسولش آمده است. گفتنى است كه در روايت
نيز «المؤمنون» به امامان (ع) تفسير شده است. (نورالثقلين، ذيل آيه)