افطار---) روزه‌

افعال خدا---) اسما و صفات‌

افق اعلى‌

افق به قسمت ظاهرى نواحى فلك و اطراف زمين گفته مى‌شود. [1] برخى گفته‌اند: مقصود از آن، ناحيه مشرق و محل طلوع خورشيد است. [2] برخى ديگر گفته‌اند: مقصود از آن، ناحيه‌اى برتر از ساير نواحى و عالمى متناسب با عالم فرشتگان است. [3]

جبرئيل در افق اعلى‌

1) قرار داشتن جبرئيل در افق اعلى به هنگام ابلاغ وحى به پيامبر (ص):

علّمه شديد القوى‌* وهو بالأفق الأعلى‌. [4]

نجم (53) 5 و 7

إنّه لقول رسول كريم‌* ولقد رءاه بالأفق المبين. [5]

تكوير (81) 19 و 23

محمّد (ص) در افق اعلى‌

2) استقرار محمّد (ص) در افق اعلى و تعليم وحى به آن حضرت از سوى خداوند:

إن هو إلّاوحى يوحى‌* علّمه شديد القوى‌* وهو بالأفق الأعلى‌* فأوحى‌ إلى‌ عبده ما أوحى‌. [6]

نجم (53) 4 و 5 و 7 و 10

3) استقرار محمّد (ص) در افق اعلى و تعليم وحى به آن حضرت از سوى جبرئيل:

إن هو إلّاوحى يوحى‌* علّمه شديد القوى‌* وهو بالأفق الأعلى‌* فأوحى‌ إلى‌ عبده ما أوحى‌. [7]

نجم (53) 4 و 5 و 7 و 10

4) رؤيت جبرئيل به صورت اصلى‌اش در افق اعلى توسّط پيامبر (ص):

علّمه شديد القوى‌* وهو بالأفق الأعلى‌* ولقد رءاه نزلة أخرى‌* عند سدرة المنتهى‌. [8]

نجم (53) 5 و 7 و 13 و 14

إنّه لقول رسول كريم‌* ذى قوّة عند ذى العرش مكين‌* مّطاع ثمّ أمين‌* ولقد رءاه بالأفق المبين.

تكوير (81) 19- 21 و 23

[1] لسان‌العرب.

[2] مجمع‌البيان، ج 9- 10، ص 262.

[3] الميزان، ج 20، ص 219.

[4] در مورد «شديد القوى‌» كه ضمير «هو» به آن برمى‌گردد، دو احتمال وجود دارد: 1. مقصود از آن جبرئيل است؛ 2. مقصود از آن خداوند متعال است. (الميزان، ذيل آيه) برداشت براساس احتمال اوّل است.

[5] مقصود از «افق مبين» در آيه ياد شده افق اعلى است. (الميزان، ذيل آيه)

[6] برداشت براساس اين احتمال است كه ضمير «هو» به پيامبراكرم (ص) راجع و مقصود از «شديد القوى‌» خداى سبحان باشد. (الميزان، ذيل آيه)

[7] بنا بر اين احتمال كه مقصود از «شديد القوى‌» جبرئيل باشد، برداشت مزبور قابل استفاده است.

[8] مفسّران گفته‌اند: پيامبراكرم (ص) دو بار جبرئيل را به صورت اصلى‌اش رؤيت كرده است يك‌بار در زمين كه پيامبر (ص) در غار حرا بود و جبرئيل در افق اعلى و يك‌بار هم در آسمان نزد «سدرةالمنتهى‌». (مجمع‌البيان، ذيل آيات)