رفته است. در عرف سياسى، وزير، صاحب منصب عالى‌رتبه و عضو قوّه مجريّه است كه رياست قسمتى از امور عمومى را دارد و در رأس يك وزارتخانه قرار گرفته و داراى اختياراتى نيز [مطابق قانون‌] هست. [1] در اين مدخل از واژه‌ «وزير» و سياق برخى آيات استفاده شده است.

انتخاب براى وزارت‌

1. موسى عليه السلام خواهان انتخاب هارون عليه السلام براى وزارت و كمك در امر رسالت، از سوى خداوند:

وَ اجْعَلْ لِي وَزِيراً مِنْ أَهْلِي‌ هارُونَ أَخِي‌ اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي‌ وَ أَشْرِكْهُ فِي أَمْرِي.

طه (20) 29-/ 32

2. استجابت دعاى موسى عليه السلام براى انتخاب هارون عليه السلام جهت وزارت و كمك در امر رسالت:

وَ اجْعَلْ لِي وَزِيراً مِنْ أَهْلِي‌ هارُونَ أَخِي‌ اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي‌ وَ أَشْرِكْهُ فِي أَمْرِي‌ قالَ قَدْ أُوتِيتَ سُؤْلَكَ يا مُوسى‌.

طه (20) 29-/ 32 و 36

اهمّيّت وزارت‌

3. وزارت، مسئوليّتى با اهمّيّت:

وَ اجْعَلْ لِي وَزِيراً مِنْ أَهْلِي‌ [2].

طه (20) 29

تلاش براى وزارت‌

4. ارزش ذاتى نداشتن طلب مقام وزارت:

قالَ اجْعَلْنِي عَلى‌ خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ‌ [3].

يوسف (12) 55

شرايط وزارت‌

1. امانتدارى‌

5. امانتدارى، از شرايط عمده تصدّى مقام وزارت:

قالَ اجْعَلْنِي عَلى‌ خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ.

يوسف (12) 55

2. توانايى‌

توانايى ايفاى مسئوليّت، از شرايط تصدّى وزارت:

قالَ اجْعَلْنِي عَلى‌ خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ.

يوسف (12) 55

3. دانش‌

7. دارا بودن دانش (كافى)، از شرايط تصدّى وزارت:

قالَ اجْعَلْنِي عَلى‌ خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ.

يوسف (12) 55

4. مردم‌شناسى‌

8. مردم‌شناسى و آگاهى از زبان و فرهنگ مردم، يكى از شرايط احراز مقام وزارت:

قالَ اجْعَلْنِي عَلى‌ خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ‌ [4].

يوسف (12) 55

[1] . فرهنگ علوم سياسى، على آقابخشى، ص 260، «وزير».

[2] . تقديم «وزيراً» به سبب اهمّيّت وزارت است. (جوامع‌الجامع، ج 2، ص 420)

[3] . از رسول خدا صلى الله عليه و آله روايت شده است: خدا رحمت كند برادرم يوسف عليه السلام را اگر نمى‌گفت: مرا سرپرست خزاين زمين قرار بده همان وقت اين مقام را به او مى‌داد ولى [اين تقاضا سبب شد] كه سرپرستى او بر خزاين زمين يك سال به تأخير افتد. (مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 372؛ تفسير نورالثقلين، ج 2، ص 432، ح 98)

[4] . از امام رضا عليه السلام درباره عبارت «انّى حفيظ عليم» روايت شده است: مراد اين است كه نگهدارنده چيزى‌ام كه در تصرّف من است و آگاه به همه زبانها هستم. (علل‌الشرايع، ص 238، ح 2، ب 173؛ تفسير نورالثقلين، ج 2، ص 432، ح 100)