يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا نُودِيَ لِلصَّلاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلى‌ ذِكْرِ اللَّهِ‌ [1] ...

جمعه (62) 9

285. بطلان نماز، در حال مستى:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُكارى‌ حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ‌ ....

نساء (4) 43

286. جايز دانستن ترك نماز، موجب استحقاق قتل:

فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ وَ خُذُوهُمْ وَ احْصُرُوهُمْ وَ اقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ فَإِنْ تابُوا وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ‌ [2].

توبه (9) 5

اوقات نماز

287. وجوب نماز، در اوقات خاصّ و معيّن:

... فَأَقِيمُوا الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ كانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ‌ كِتاباً مَوْقُوتاً [3].

نساء (4) 103

288. وجوب نماز، در اوقات پنجگانه شبانه روز:

وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ ذلِكَ ذِكْرى‌ لِلذَّاكِرِينَ‌ [4].

هود (11) 114

أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‌ غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ [5] ...

اسراء (17) 78

... وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ [6] ...

طه (20) 130

فَسُبْحانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَ حِينَ تُصْبِحُونَ‌ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ عَشِيًّا وَ حِينَ تُظْهِرُونَ. [7]

روم (30) 17 و 18

فَاصْبِرْ عَلى‌ ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ‌ وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ أَدْبارَ السُّجُودِ.

ق (50) 39 و 40

289. مطلوبيّت محافظت بر وقت نماز ميانه:

حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى‌ وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِينَ‌ [8].

بقره (2) 238

290. مطلوبيّت محافظت بر اوقات نماز، در هر حال:

حافِظُوا عَلَى الصَّلَواتِ وَ الصَّلاةِ الْوُسْطى‌ [9] ...

بقره (2) 238

291. فضيلت اقامه نماز صبح، در اوّل وقت (طلوع فجر):

أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‌ غَسَقِ اللَّيْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً [10].

اسراء (17) 78

292. نيمه شب، آخرين وقت نماز عشا:

أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‌ غَسَقِ اللَّيْلِ‌ [11] ...

اسراء (17) 78

293. طلوع و غروب خورشيد، راهى براى تشخيص اوقات نماز:

أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلى‌ غَسَقِ اللَّيْلِ‌ ....

اسراء (17) 78

[1] . مقصود از «إذا نودى للصّلوة» اذان است. (مجمع البيان، ج 9- 10، ص 434؛ الكشّاف، ج 4، ص 532)

[2] . از آيه مذكور استدلال شده بر اينكه، تارك نماز با اعتقاد به جواز آن مرتد و كشتن وى واجب است. (زبدة البيان، ص 163)

[3] . مقصود از «كتابا موقوتاً» اين است كه نماز، محدود به اوقات خاصى است كه از آن تعدى نبايد كرد. (الكشاف، ج 1، ص 561؛ التبيان، ج 3، ص 313)

[4] . بنابر قولى، نماز «طرفى النّهار» شامل نماز صبح، ظهر، عصر و «زلفاً من اللّيل» شامل نماز مغرب و عشا مى‌شود. (مجمع البيان، ج 5- 6، ص 306؛ تفسير القرآن العظيم، ابن كثير، ج 4، ص 304)

[5] . آيه ياد شده جامع نمازهاى پنجگانه است، زيرا نماز به هنگام زوال خورشيد شامل نماز ظهر و عصر و «غسق اللّيل» شامل نماز مغرب و عشا مى‌شود و مقصود از «قرآن الفجر» نماز صبح است. (مجمع البيان، ج 5- 6، ص 670)

[6] . بنابر قولى، مراد از تسبيح در آيه، نماز است. (زبدة البيان، ص 96)

[7] . از ابن عبّاس سؤال شد: آيا نمازهاى پنجگانه را در قرآن‌مى‌يابى؟ گفت: آرى، و آيه ياد شده را قرائت نمود، بنابراين مقصود از تسبيح در «حين تمسون» نماز مغرب و عشا و در «حين تصبحون» نماز صبح و در «عشيّاً» نماز عصر و «حين تظهرون» نماز ظهر است. (زبدة البيان، ص 96)

[8] . بنابر روايت وارده از امام باقر و امام صادق عليهما السلام مقصود از «الوسطى» نماز ظهر است و بنا بر قولى، مراد از آن نماز عصر است و روايتى از پيامبر صلى الله عليه و آله هم بر آن دلالت دارد. (زبدة البيان، ص 81- 82)

[9] . مراد از امر به محافظت بر نمازها، خواندن آنها دراوقات آن و مداومت نمودن بر آن است. (زبدة البيان، ص 81)

[10] . مقصود از «قرآن الفجر» نماز فجر [صبح‌] است و جمله «كان مشهوداً» اشاره دارد بر تأكيد و مبالغه نمودن خواندن نماز صبح در اوّل وقت. (زبدة البيان، ص 92)

[11] . مراد از «غسق اللّيل» تاريكى زياد و شديد است كه‌عبارت از نصف و نيمه شب است و آيه ياد شده دلالت دارد بر اينكه آخر وقتِ نماز عشا، نصف شب است. اين مطلب از امام باقر و امام صادق عليهما السلام روايت شده است. (كنزالعرفان، ج 1، ص 67 و 72)