لإيلف قريش‌* إلفهم رحلة الشّتاء والصّيف‌* الّذى أطعمهم مّن جوع وءامنهم مّن خوف. [1]

قريش (106) 1 و 2 و 4

3. زمينه تجارت‌

18) نابودى اصحاب فيل از سوى خداوند، زمينه‌اى مناسب براى تجارت تابستانى و زمستانى قريش در كمال امنيّت:

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل.

فيل (105) 1

لإيلف قريش‌* إلفهم رحلة الشّتاء والصّيف.

قريش (106) 1 و 2

4. زمينه توسعه روزى‌

19) نابودى اصحاب فيل، رفع مانعى از سوى خدا براى فراهم آوردن روزى قريش و نجات آنان از گرسنگى:

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل.

فيل (105) 1

لإيلف قريش‌* إلفهم رحلة الشّتاء والصّيف‌* فليعبدوا ربّ هذا البيت‌* الّذى أطعمهم مّن جوع ....

قريش (106) 1- 4

5. زمينه عبادت‌

20) ايجاد محيط الفت و آرامش براى عبادت خدا، در پى نابودى اصحاب فيل:

ألم تر كيف فعل ربّك بأصحب الفيل. [2]

فيل (105) 1

لإيلف قريش‌* إلفهم رحلة الشّتاء والصّيف‌* فليعبدوا ربّ هذا البيت.

قريش (106) 1- 3

اصحاب‌القريه‌

معروف ميان مفسّران و مورّخان اين است كه مقصود از القرية در آيه 13 سوره يس (36)، انطاكيه است (كه در كشور تركيه كنونى قرار دارد و قبلًا در قلمرو شام بوده‌است). براى هدايت مردم آن ديار دو فرستاده به نام‌هاى يوحنّا و شمعون از سوى حضرت عيسى (ع) به امر خدا فرستاده شد؛ [3] امّا مردم آن شهر آن‌ها را تكذيب كردند و فردى به نام بولس به كمك آنان شتافت‌ [4] و نيز فردى به نام حبيب‌نجّار پس از ايمان به آن‌ها تلاش زيادى در جهت حمايت از رسولان الهى نمود؛ امّا آن قوم حبيب‌نجّار را به شهادت رساندند و خداوند با عذاب آسمانى آنان را هلاك كرد. [5] اهمّ عناوين: اتمام‌حجّت با اصحاب القريه، اسراف اصحاب القريه، انبياى اصحاب‌القريه، شومى اصحاب القريه، عقيده اصحاب القريه، فرجام اصحاب القريه، قصّه اصحاب القريه، لجاجت اصحاب القريه.

[1] طبق قولى، مقصود از «خوف» ترس از اصحاب فيل است كه با نابودى آنان، آن حالت از قريش زايل گرديد. (روح‌المعانى، ذيل آيه)

[2] برداشت بر اين اساس است كه «لام» در «لايلاف» براى تعليل و جار و مجرور متعلّق به «فليعبدوا» باشد. (روح‌المعانى، ذيل آيه)

[3] الدّرّالمنثور، ج 7، ص 50؛ روح‌المعانى، ج 12، ص 330؛ مجمع‌البيان، ج 7 8، ص 654.

[4] الدّرّالمنثور، ج 7، ص 50؛ مجمع‌البيان، ج 7 8، ص 654.

[5] مجمع‌البيان، ج 7 8، ص 540 و 543.