[1] . بر اساس شأن نزول، آيات ياد شده مربوط به اختلافدو قبيله
اوس و خزرج در مدينه است. (الدرالمنثور، ج 2، ص 287؛ مجمعالبيان، ج 1-/ 2، ص
804-/ 805)
[2] . از امام محمّدباقر عليه السلام نقل شده است: مراد از مؤمنان
در آيه شريفه انصار [مدينه] از دو قبيله اوس و خزرج است. (تفسير نورالثقلين، ج 2،
ص 165، ح 145)
[3] . با توجّه به تعبير «الاعراب اشدّ كفراً و نفاقاً» مطلب مزبور
استفاده شده است
[4] . معناى آيه شريفه اين است كه خداوند سبحان قادراست كفّار را
براى ايمان آوردن و حصول محبّت بين شما و آنان توفيق دهد. شما به اين امر اميدوار
باشيد. خداوند هم در «يوم الفتح» چنين كرده و در نتيجه، بين مردم مكّه و مسلمانان
مودّت حاصل شد. (مجمعالبيان، ج 9-/ 10، ص 408)
[5] . آيات، مربوط به اقامه نماز جمعه به وسيله پيامبر صلى الله
عليه و آله است (همان، ص 434؛ الكشف والبيان، ج 9، ص 308) كه در مدينه بوده است