50. مديريّت اقتصادى با پيشنهاد يوسف عليه السلام به پادشاه عصر خويش:

يُوسُفُ أَيُّهَا الصِّدِّيقُ أَفْتِنا فِي سَبْعِ بَقَراتٍ سِمانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجافٌ وَ سَبْعِ سُنْبُلاتٍ خُضْرٍ وَ أُخَرَ يابِساتٍ لَعَلِّي أَرْجِعُ إِلَى النَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَعْلَمُونَ‌ قالَ اجْعَلْنِي عَلى‌ خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ.

يوسف (12) 46 و 55

نيز---) حكومت‌

مُديل/ اسما و صفات‌

اين صفت فعلى الهى از باب مفاعله [مداوله‌] به معناى گرداننده است. «تداول ايّام» يعنى چرخش زمان و گردش روزگار. اين صفت فعلى يك بار در قرآن براى خداوند به كار رفته است. [1] اين صفت الهى به همين صورت در ادعيه نيز آمده است. [2]

... وَ تِلْكَ الْأَيَّامُ نُداوِلُها بَيْنَ النَّاسِ‌ ....

آل‌عمران (3) 140

مدين---) اهل مدين‌

مدينه‌

مدينه، شهر رسول خدا صلى الله عليه و آله است، و اگر مدينه بدون اضافه و يا نسبت به چيزى، گفته شد مقصود همان شهر رسول خدا صلى الله عليه و آله است كه به آن يثرب هم گفته مى‌شود [3] و مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله در وسط آن قرار گرفته، در قسمت شرقى آن قبر پيامبر صلى الله عليه و آله است. [4] در اين مدخل از واژه‌هاى «مدينه»، «يثرب» و نيز بعضى آيات كه مفيد اين معنا باشد استفاده شده است.

اهمّ عناوين: اهل مدينه، گروههاى اجتماعى مدينه، مساجد مدينه.

اصحاب صُفّه در مدينه---) اصحاب صُفّه‌

امنيّت مدينه‌

1. شهر مدينه، محلّ امن، براى مؤمنان صدر اسلام:

وَ اذْكُرُوا إِذْ أَنْتُمْ قَلِيلٌ مُسْتَضْعَفُونَ فِي الْأَرْضِ تَخافُونَ أَنْ يَتَخَطَّفَكُمُ النَّاسُ فَآواكُمْ‌ [5] ...

انفال (8) 26

2. ادّعاى دروغين منافقان و بيماردلان، مبنى بر نا امن بودن خانه‌هاى‌شان در مدينه، براى فرار از جنگ:

وَ إِذْ يَقُولُ الْمُنافِقُونَ وَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ ما وَعَدَنَا اللَّهُ وَ رَسُولُهُ إِلَّا غُرُوراً وَ إِذْ قالَتْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ يا أَهْلَ يَثْرِبَ لا مُقامَ لَكُمْ فَارْجِعُوا وَ يَسْتَأْذِنُ فَرِيقٌ مِنْهُمُ النَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنا عَوْرَةٌ وَ ما هِيَ بِعَوْرَةٍ إِنْ يُرِيدُونَ إِلَّا فِراراً.

احزاب (33) 12 و 13

اهل مدينه‌

3. اختلاف شديد در ميان مردم مدينه، قبل از رواج اسلام:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تُطِيعُوا فَرِيقاً مِنَ الَّذِينَ‌

[1] . اسما و صفات الهى فقط در قرآن، ج 1، ص 473

[2] . مفاتيح الجنان، دعاى جوشن كبير، بند 13

[3] . معجم ما استعجم، ج 4، ص 1201

[4] . المسالك و الممالك، ص 23

[5] . مقصود از «فَئاويكُمْ» هجرت به مدينه است. (مجمع‌البيان، ج 3-/ 4، ص 822)