مشاجره---) اختلاف‌

مشاوره---) مشورت‌

مشترى/ سيّاره---) سيّاره‌

مشرق‌

مشرق، به معناى مكان طلوع خورشيد [1] و بر يكى از چهار جهت اصلى مقابل مغرب اطلاق مى‌شود.

مشرق براى طلوع خورشيد، ماه، ستارگان نيز استعمال مى‌شود. [2] گاهى از مشرق، دورترين شهرها و مكانهاى آباد اراده مى‌شود. در اين مدخل مشرق به معناى عام آن مراد است و از مادّه «شرق» و «طلع» استفاده شده است.

تعدّد مشرق‌

1. خورشيد، داراى مشرقهاى متعدّد:

... وَ رَبُّ الْمَشارِقِ‌ [3].

صافّات (37) 5

... بِرَبِّ الْمَشارِقِ‌ [4] ....

معارج (70) 40

2. ستارگان، داراى مشرقهاى متعدّد:

... وَ رَبُّ الْمَشارِقِ‌ [5].

صافّات (37) 5

فَلا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشارِقِ وَ الْمَغارِبِ‌ ....

معارج (70) 40

3. خداوند، تدبيركننده مشرقهاى متعدّد براى خورشيد:

... وَ رَبُّ الْمَشارِقِ.

صافّات (37) 5

... بِرَبِّ الْمَشارِقِ‌ ....

معارج (70) 40

4. خداوند، تدبيركننده مشرق، در تابستان و زمستان، براى خورشيد:

رَبُّ الْمَشْرِقَيْنِ وَ رَبُّ الْمَغْرِبَيْنِ‌ [6].

الرّحمن (55) 17

5. اهمّيّت تعدّد مشرق در زندگى انسانها:

... وَ رَبُّ الْمَشارِقِ‌ [7].

صافّات (37) 5

رَبُّ الْمَشْرِقَيْنِ وَ رَبُّ الْمَغْرِبَيْنِ.

الرّحمن (55) 17

فَلا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشارِقِ وَ الْمَغارِبِ‌

[1] . لسان‌العرب، ج 7، ص 94؛ مفردات، ص 451

[2] . لسان‌العرب، ج 7، ص 94

[3] . برخى مفسّران برآنند كه مقصود از «مشارق» مشرقهاى متعدّد خورشيد است كه در هر روز، از نقطه‌اى غير از نقطه روز قبل طلوع مى‌كند. (مجمع‌البيان، ج 7-/ 8، ص 684؛ الكشاف، ج 4، ص 34)

[4] . مراد از مشرق، مشرقهاى متعدّد خورشيد است. (مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 538؛ تفسير التحرير والتنوير، ج 29، ص 166)

[5] . بعضى معتقدند كه مقصود از مشارق، مشرقهاى متعدّد خورشيد يا ستارگان است. (الميزان، ج 17، ص 122؛ تفسير بيضاوى، ج 3، ص 450)

[6] . اميرمؤمنان عليه السلام مى‌فرمايد: امّا قول خدا «ربّ‌المشرقين ...» براى اين است كه مشرق زمستان در محدوده خود، و مشرق تابستان در محدوده «ديگر» است. آيا نمى‌بينى كه خورشيد در اين دو فصل نزديك و دور مى‌شود و اما كلام خدا «ربّ المشارق ...» براى اينكه خورشيد داراى 360 برج است كه در هر روز از آن طلوع نموده و در برجى ديگر غروب مى‌كند. (تفسير نورالثقلين، ج 5، ص 190، ح 15)

[7] . از اختصاص به ذكر يافتن ربوبيّت خدا نسبت به مشرقها، برداشت ياد شده به دست مى‌آيد