نساء (4) درباره وى و شمارى از مؤمنان نازل شد كه پس از ميگسارى به امامت عبدالرّحمان بن عوف مشغول نماز شدند و عبدالرّحمان سوره كافرون را اشتباه خواند. [1]

عبداللّه بن ابى‌اميّه‌

عبداللّه بن ابى‌اميّه از مشركان قريش، تيره بنى‌مخزوم و پسرعمّه پيامبر [از عاتكة بن عبدالمطلب‌] بود. [2] مفسّران، مقصود از «الّذين كفروا» در آيه 7 انعام (6) را وى و شمار ديگرى از سردمداران كفر و شرك دانسته‌اند كه در برابر پيامبر صلى الله عليه و آله ايستادگى نموده، گفتند: ما به تو ايمان نخواهيم آورد، مگر اينكه دست‌نوشته‌اى از سوى خدا براى ما بياورى. [3] نيز آيات 90-/ 93 اسراء (17) را درباره بهانه‌جويى شمارى از سران كفر، از جمله وى دانسته‌اند كه ايمان خود به پيامبر صلى الله عليه و آله را مشروط به شرايطى از جمله داشتن باغ، طلا و آوردن دست‌نوشته‌اى از جانب خدا مى‌كردند. [4]

عبداللّه بن ابى‌ربيعه‌

عبداللّه بن ابى‌ربيعة بن عمرو بن مخزومى القرشى، پس از فتح مكّه اسلام آورد. [5] مفسّران، آيه 36 انفال (8) را درباره وى و شمار ديگرى از مشركان قريش دانسته‌اند كه با انفاق مال خود تلاش بى‌اثرى را در جنگ عليه پيامبر صلى الله عليه و آله و مسلمانان داشت. [6]

عبداللّه بن‌سعد ابى‌سرح‌

عبداللّه بن سعد ابى‌سرح، برادر رضاعى عثمان و از نويسندگان وحى و از جمله مرتدّان پس از پذيرش اسلام بود. وى پس از ارتداد، دوباره به دامان اسلام برگشت و در فتوحات اسلامى شركت نمود. [7] وى از جمله افرادى است كه پيامبر صلى الله عليه و آله پس از فتح مكّه دستور به قتل وى داد. [8] برخى مفسّران، آيه 93 انعام (6) را در پى ادّعاهاى دروغين عبداللّه بن‌سعد دانسته‌اند كه مى‌گفت: من نيز مثل آنچه خدا نازل مى‌كند نازل مى‌كنم. [9] نيز شأن نزول آيه 137 نساء (4) را كه حاكى از ارتداد و كفر است، مربوط به وى دانسته‌اند. [10]

[1] . جامع‌البيان، ج 4، جزء 5، ص 98؛ روح‌المعانى، ج 4، جزء 5، ص 57

[2] . السّيرة النّبويّه، ابن‌هشام، ج 1، ص 298؛ اسدالغابه، ج 3، ص 176

[3] . مجمع‌البيان، ج 3-/ 4، ص 428؛ روح‌المعانى، ج 5، جزء 7، ص 138

[4] . مجمع‌البيان، ج 5-/ 6، ص 678؛ روح‌المعانى، ج 9، جزء 15، ص 245

[5] . الاستيعاب، 3، ص 31؛ اسدالغابه، ج 3، ص 232

[6] . جامع‌البيان، ج 6، جزء 9، ص 323؛ اسباب‌النّزول، واحدى، ص 196؛ الميزان، ج 9، ص 86

[7] . الاستيعاب، ج 3، ص 50-/ 51؛ اسدالغابه، ج 3، ص 260-/ 261

[8] . الاستيعاب، ج 3، ص 50-/ 51؛ اسدالغابه، ج 3، ص 260-/ 261؛ السّيرة النّبويّه، ابن‌كثير، ج 3، ص 563

[9] . جامع‌البيان، ج 5، جزء 7، ص 354-/ 355؛ مجمع‌البيان، ج 3-/ 4، ص 518

[10] . تفسير عيّاشى، ج 1، ص 280