هلاكت ابولهب‌

9) گرفتار شدن ابولهب به نابودى در دنيا:

تبّت يدا ابى لهب و تبّ. [1]

مسد (111) 1

10) بى‌اثر بودن امكانات مادّى ابولهب در رهايى وى از نابودى:

تبّت يدا ابى لهب و تبّ‌* ما اغنى‌ عنه ما له و ما كسب.

مسد (111) 1 و 2

همسر ابولهب‌

11) ابولهب، داراى همسرى نكوهش‌شده از سوى خداوند:

تبّت يدا ابى لهب و تبّ‌* و امراته حمّالة الحطب. [2]

مسد (111) 1 و 4

نيز---) امّ‌جميل‌

ابو مَرثَد غَنوى‌

ابومرثد غَنْوى، كَناز بن حُصين، از نخستين مهاجران به مدينه و از بدريّون است. [3] گفته شده: در پى پرسش و كسب اجازه او از پيامبر (ص) درباره ازدواج با زنان مشرك، آيه 221 بقره (2) نازل شد و او را از اين كار بازداشت. [4]

ابومسعود ثقفى---) عروة بن مسعود ثقفى‌

ابومَعمَر فِهرى‌

ابومَعمَر فهرى، جميل بن معمر قُرشى، از زيركان عرب است. [5] با توجّه به هوش سرشار وى مردم مى‌پنداشتند كه وى دو قلب دارد. برخى مفسّران، شأن نزول آيه 4 احزاب (33) را در نفى اين پندار دانسته‌اند. [6]

ابومَيسَرة

ابوميسرة، سلامان از تيره بنى عبدالدّار و از دشمنان اسلام است. [7]

[1] جمله «تبّت يدا ابى لهب» انشايى و نفرين و جمله «تَبَّ» اخبارى است. كلمه «يدا» كنايه از اعمال او است (مجمع‌البيان، ذيل آيه) برداشت، از جمله «و تبّ» استفاده مى‌شود كه از نابودى ابى‌لهب و وقوع آن خبر مى‌دهد.

[2] احتمال دارد تعبير «حمّالة الحطب» از همسر ابولهب كه از زنان اشرافى مكّه بوده، براى نكوهش و تحقير او باشد. (الكشّاف، ذيل آيه)

[3] الطّبقات الكبرى، ج 3، ص 34 و 35؛ اسدالغابه، ج 4، ص 472.

[4] اسباب‌النّزول واحدى، ص 65؛ روض‌الجنان، ج 3، ص 222؛ الدرّالمنثور، ج 1، ص 614.

[5] الاستيعاب، ج 1، ص 316؛ اسدالغابة، ج 1، ص 554.

[6] مجمع‌البيان، ج 7- 8، ص 526؛ كشف‌الاسرار، ج 8، ص 4؛ روض‌الجنان، ج 15، ص 343.

[7] المغازى، ج 1، ص 361؛ روض‌الجنان، ج 3، ص 147.