ابولهب‌

عبدالعزّى بن عبدالمطّلب بن هاشم، مكنّا به اباعتبه‌ [1] عموى پيامبر (ص) و از دشمنان سرسخت او است. [2]

ثروتمندى ابولهب‌

1) ابولهب، مردى ثروتمند:

تبّت يدا ابى لهب و تبّ‌* ما اغنى‌ عنه ما له و ما كسب. [3]

مسد (111) 1 و 2

زيان‌كارى ابولهب‌

2) زيان‌كارى ابولهب در دنيا و آخرت و بى‌اثر بودن امكانات مادّى وى در رهايى‌اش از خسارت:

تبّت يدا ابى لهب و تبّ‌* ما اغنى‌ عنه ما له و ما كسب‌* سيصلى‌ نارا ذات لهب.

مسد (111) 1- 3

فرجام ابولهب‌

3) خبر دادنِ خداوند از دوزخى شدن ابولهب و مردن وى بر كفر:

تبّت يدا ابى لهب و تبّ‌* ما اغنى‌ عنه ما له و ما كسب‌* سيصلى‌ نارا ذات لهب. [4]

مسد (111) 1- 3

فرزندان ابولهب‌

4) ابولهب مردى ثروتمند و صاحب فرزند:

تبّت يدا ابى لهب و تبّ‌* ما اغنى‌ عنه ما له و ما كسب. [5]

مسد (111) 1 و 2

كيفر ابولهب‌

5) تهديد ابولهب از سوى خداوند مبنى بر افكندن وى در شعله‌هاى سوزان دوزخ:

تبّت يدا ابى لهب و تبّ‌* سيصلى‌ نارا ذات لهب.

مسد (111) 1 و 3

ناكامى ابولهب‌

6) بى‌اثر شدن تلاش‌هاى ابولهب بر ضدّ پيامبر (ص):

تبّت يدا ابى لهب و تبّ. [6]

مسد (111) 1

7) مؤثّر نبودنِ قدرت مادّى ابولهب براى رهايى وى از نابودى دنيايى:

تبّت يدا ابى لهب و تبّ‌* ما اغنى‌ عنه ما له و ما كسب.

مسد (111) 1 و 2

نفرين بر ابولهب‌

8) نفرين خداوند بر ابولهب:

تبّت يدا ابى لهب و تبّ. [7]

مسد (111) 1

[1] اعلام القرآن شبسترى، ص 56.

[2] البدء و التاريخ، ج 4، ص 155.

[3] از تعبير «ما اغنى‌ عنه ماله» استفاده مى‌شود كه ابولهب مردى متموّل بوده است.

[4] برداشت، بر اساس خبر قطعى خداوند به فروافتادن ابولهب در جهنّم است كه بر صدق خبر پيامبر (ص) از مردن وى بر كفر دلالت دارد. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[5] به قرينه ذكر «ماله» مقصود از «ما كسب» اولاد و فرزندان است. (الكشّاف، ذيل آيه)

[6] بى‌اثر بودن كوشش‌هاى ابولهب از جمله «تبّت يدا ابى‌لهب» برمى‌آيد كه خبر از تباهى اعمال او مى‌دهد؛ چنان‌كه شأن نزول سوره، بيان‌گر تلاش‌هاى او بر ضدّ پيامبر (ص) و اهداف الهى حضرت است. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[7] بنابراين‌كه جمله «تبّت يدا ابى‌لهب» انشايى باشد.