پرداخت صدقه به ابن‌سبيل---) همين مدخل، حقوق ابن‌سبيل (زكات)

محمّد (ص) و ابن‌سبيل---) همين مدخل، حقوق ابن‌سبيل‌

ابن صوريا

ابن صوريا، عبداللَّه بن صوريا، معروف به ابن صور اسرائيلى از قبيله بنى‌ثعلبه و از دانشمندان بزرگ يهود در عصر پيامبر (ص) است. [1] برخى مفسّران آيه 97 بقره (2) را درباره محاجّه وى با رسول‌خدا (ص)، [2] آيه 159 بقره (2) [3] و 47 نساء (4) را به جهت انكار نبوّت پيامبر از سوى وى، [4] آيه 111 آل‌عمران (3) را به دليل سرزنش او از تازه مسلمانان‌ [5] و 41 مائده (5) را درباره مرتد شدن او دانسته‌اند. [6] براساس اخبارى، آيات 135 بقره (2)، [7] 23 آل‌عمران (3)، [8] 44 و 49 مائده (5) [9] نيز در شأن او نازل شده است.

ابن عبدياليل‌

ابن عبدياليل، كنانة بن عبدياليل ثقفى از بزرگان طائف است. [10] برخى مفسّران، ذيل آيه 31 زخرف (43) در تعيين مصداق «رجل من القريتين عظيم» از وى ياد [11] كرده‌اند.

ابوالاشدين‌

ابوالاشدين، كلَدَة بن اسيد جُمَحى قريشى از دشمنان سرسخت پيامبر (ص) است. [12] برخى مفسّران آيه 31 مدثّر (74) را در پاسخ استهزاى او درباره نگهبانان جهنّم‌ [13] و همچنين آيه 6 انفطار (82) [14] و آيات 4 و 5 بلد (90) [15] را درباره غرور وى دانسته‌اند.

[1] الاصابه، ج 4، ص 115؛ البداية و النهاية، ج 3، ص 186.

[2] مجمع‌البيان، ج 1- 2، ص 325.

[3] مجمع البيان، ج 1- 2، ص 441.

[4] تفسير قرطبى، ج 1، ص 158.

[5] مجمع البيان، ج 1- 2، ص 813.

[6] جامع‌البيان، مج 4، ج 6، ص 315.

[7] جامع‌البيان، مج 1، ج 1، ص 784.

[8] مجمع‌البيان، ج 1- 2، ص 723.

[9] روض‌الجنان، ج 6، ص 390؛ اسباب‌النّزول، واحدى، ص 162.

[10] الاصابه، ج 5، ص 496.

[11] جامع‌البيان، مج 13، ج 25، ص 84 و 85؛ مجمع‌البيان، ج 5- 6، ص 71.

[12] جمهرة انساب‌العرب، ص 161.

[13] مجمع‌البيان، ج 9- 10، ص 586؛ الدرّالمنثور، ج 8، ص 333.

[14] تفسير قرطبى، ج 19، ص 161.

[15] مجمع‌البيان، ج 9- 10، ص 748؛ تفسير قرطبى، ج 20، ص 42.