الَّذِينَ كَفَرُوا الْمُنْكَرَ ... [1]

حج (22) 72

18. شناخته شدن مجرمان، به وسيله علامتهاى چهره آنان در قيامت:

يُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِيماهُمْ‌ ....

الرّحمن (55) 41

نيز--) همين مدخل، نقش صورت‌

19. قابل شناسايى بودن صورت مستكبران، براى اصحاب اعراف در قيامت:

وَ نادى‌ أَصْحابُ الْأَعْرافِ رِجالًا يَعْرِفُونَهُمْ بِسِيماهُمْ قالُوا ما أَغْنى‌ عَنْكُمْ جَمْعُكُمْ وَ ما كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ.

اعراف (7) 48

صورت ابرار

20. ابرار، داراى چهره‌اى نورانى، خندان و خوشحال:

إِنَّ الْأَبْرارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كانَ مِزاجُها كافُوراً فَوَقاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذلِكَ الْيَوْمِ وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُوراً. [2]

انسان (76) 5 و 11

وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ مُسْفِرَةٌ ضاحِكَةٌ مُسْتَبْشِرَةٌ. [3]

عبس (80) 38 و 39

إِنَّ الْأَبْرارَ لَفِي نَعِيمٍ‌ تَعْرِفُ فِي وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِيمِ.

مطفّفين (83) 22 و 24

21. نورانيّت و شادابى رخسار ابرار در قيامت، به سبب ايمان آنان به قيامت و ترس آنان از اين روز:

إِنَّ الْأَبْرارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كانَ مِزاجُها كافُوراً إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِيراً فَوَقاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذلِكَ الْيَوْمِ وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُوراً. [4]

انسان (76) 5 و 10 و 11

صورت استهزاكنندگان‌

22. سوخته شدن صورت مسخره‌كنندگان بندگان خاصّ خدا در جهنّم و بدمنظر شدن آنها:

وَ مَنْ خَفَّتْ مَوازِينُهُ فَأُولئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فِي جَهَنَّمَ خالِدُونَ‌ تَلْفَحُ وُجُوهَهُمُ النَّارُ وَ هُمْ فِيها كالِحُونَ‌ إِنَّهُ كانَ فَرِيقٌ مِنْ عِبادِي يَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا وَ ارْحَمْنا وَ أَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ‌ فَاتَّخَذْتُمُوهُمْ سِخْرِيًّا حَتَّى أَنْسَوْكُمْ ذِكْرِي وَ كُنْتُمْ مِنْهُمْ تَضْحَكُونَ.

مؤمنون (23) 103 و 104 و 109 و 110

صورت اصحاب صفّه‌

23. نمايان بودن آثار فقر و نيازمندى اصحاب صفّه، از چهره‌هاى آنان:

لِلْفُقَراءِ الَّذِينَ أُحْصِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ‌ ... تَعْرِفُهُمْ بِسِيماهُمْ‌ ... [5]

بقره (2) 273

صورت افترازنندگان بر خدا

24. سياه بودن صورت افترازنندگان بر خدا، در قيامت:

وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ تَرَى الَّذِينَ كَذَبُوا عَلَى اللَّهِ‌

[1] . «منكر»، مصدر (ميمى) و به معناى انكار است و مقصود، مشاهده اثر انكار است كه عبوس و ترشرويى است. (مجمع‌البيان، ج 7-/ 8، ص 151؛ معالم‌التّنزيل، ج 3، ص 351)

[2] . چون ابرار در برابر كافرانى قرار دارند كه چهره آنان بر اثر مشكلات قيامت عبوس و در هم كشيده است، مقصود از «نضرة» تابناكى چهره ابرار بر اثر نعمتهاى الهى خواهد بود

[3] . به قرينه آيات بعد، كه سخن از صورت كافران وبدكاران است، مقصود از افراد ياد شده مؤمنان و نيكان‌اند

[4] . «عبوس» به معناى در هم كشيدن چهره است. (مفردات، ص 544، «عبس»؛ مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 490)

[5] . «تعرفهم بسيماهم» يعنى به حال آنان از روى چهره‌هاى‌شان پى مى‌برى. (مجمع‌البيان، ج 1-/ 2، ص 666؛ معالم‌التّنزيل، ج 1، ص 377)