ادب در صدا

1. نهى خداوند از سخن گفتن مؤمنان با پيامبر صلى الله عليه و آله با صدايى بلند تر از صداى آن حضرت:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِ‌ ....

حجرات (49) 2

2. صحبت كردن برخى افراد با صداى بلند، در محضر پيامبر صلى الله عليه و آله:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِ‌ ....

حجرات (49) 2

3. پرهيز از صدا زدن پيامبر صلى الله عليه و آله با فرياد بلند، عملى ارزشمند و باعث جلب غفران و رحمت الهى:

إِنَّ الَّذِينَ يُنادُونَكَ مِنْ وَراءِ الْحُجُراتِ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْقِلُونَ‌ وَ لَوْ أَنَّهُمْ صَبَرُوا حَتَّى تَخْرُجَ إِلَيْهِمْ لَكانَ خَيْراً لَهُمْ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ.

حجرات (49) 4 و 5

4. رعايت ادب در صدا و اجتناب از داد و فرياد هنگام سخن گفتن با پيامبر صلى الله عليه و آله، نشانه خردورزى:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ‌ ... إِنَّ الَّذِينَ يُنادُونَكَ مِنْ وَراءِ الْحُجُراتِ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْقِلُونَ.

حجرات (49) 2 و 4

5. سخن گفتن با ديگران با صداى آهسته، نشانه ادب و تقوا پيشگى:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ‌ إِنَّ الَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصْواتَهُمْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ أُولئِكَ الَّذِينَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوى‌ ... [1]

حجرات (49) 2 و 3

6. وعده آمرزش و پاداش بزرگ به رعايت‌كنندگان ادب در محضر پيامبر صلى الله عليه و آله و صدا زدن آن حضرت با صداى نرم و آهسته:

إِنَّ الَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصْواتَهُمْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ‌ ...

لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ أَجْرٌ عَظِيمٌ. [2]

حجرات (49) 3

7. رعايت ادب در محضر پيامبر صلى الله عليه و آله و صدا زدن آن حضرت با صداى نرم و آهسته، نشانه موفقيّت در امتحان براى تقوا:

إِنَّ الَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصْواتَهُمْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ أُولئِكَ الَّذِينَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوى‌ ....

حجرات (49) 3

8. لزوم احترام به پدر و مادر و دورى از هرگونه بى‌ادبى، حتّى به اندازه صداى اف:

وَ قَضى‌ رَبُّكَ‌ ... وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً ... فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍ‌ ... [3]

اسراء (17) 23

نيز--) همين مدخل، صداى بلند و عفّت در صدا

اعتدال در صدا

9. زنان مسلمان، موظّف به رعايت اعتدال و موازين شرع در صدا، هنگام گفتگو با نامحرمان:

يا نِساءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّساءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ‌

[1] . پايين آوردن صدا نشانه احترام و توفير است و اين ادبى است كه در برخورد با همه مردم پسنديده است. (التفسير المنير، ج 26، ص 219)

[2] . «غضّ» به معناى كاستن از نگاه، صدا و ... است. (مفردات، ص 6-/ 7، «غضّ»)

[3] . «افّ» صدايى است كه از اندوه و دلتنگى حكايت كند. (الكشّاف، ج 2، ص 657)