رُؤُسُ الشَّياطِينِ.

صافّات (37) 62 و 65

عذاب با درخت زقّوم‌

17. درخت زقّوم وسيله‌اى براى عذاب كردن كافران و ستمگران:

أَ ذلِكَ خَيْرٌ نُزُلًا أَمْ شَجَرَةُ الزَّقُّومِ‌ إِنَّا جَعَلْناها فِتْنَةً لِلظَّالِمِينَ. [1]

صافّات (37) 62 و 63

18. پيروى از پدران گمراه از عوامل گرفتارى به عذاب، با درخت زقّوم:

أَ ذلِكَ خَيْرٌ نُزُلًا أَمْ شَجَرَةُ الزَّقُّومِ‌ فَإِنَّهُمْ لَآكِلُونَ مِنْها فَمالِؤُنَ مِنْهَا الْبُطُونَ‌ إِنَّهُمْ أَلْفَوْا آباءَهُمْ ضالِّينَ. [2]

صافّات (37) 62 و 66 و 69

19. گمراهى و تكذيب قيامت، سبب تغذيه جهنّميان از درخت زقّوم:

ثُمَّ إِنَّكُمْ أَيُّهَا الضَّالُّونَ الْمُكَذِّبُونَ‌ لَآكِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ.

واقعه (56) 51 و 52

20. گناه‌پيشگى، عامل ابتلاى جهنّميان به عذاب زقّوم:

إِنَّ شَجَرَةَ الزَّقُّومِ‌ طَعامُ الْأَثِيمِ.

دخان (44) 43 و 44

نقش زقّوم‌

--) همين مدخل، درخت زقّوم، حرارت‌زايى درخت زقّوم‌

زكات‌

زكات از «زكو» و «زكى» در اصل به معناى رشد و زيادت است‌ [3] و نيز به معناى طهارت، رشد، بركت و مدح آمده است. [4] «زكات مال» يعنى تطهير آن‌ [5] و در اصطلاح شرع، اسم براى حقى است كه در مال واجب است و در وجوبش نصاب معتبر است. [6] ناميدن‌ جنس مالى به زكات، بدين سبب است كه دهنده آن به بركت در مال خود يا پاك شدن نفسش‌ [از گناه‌] يا هر دو اميد دارد. [7] مقصود از زكات، در اين مدخل خارج‌ كردن مقدار معيّن از برخى اموال و صرف آن در موارد مشخص است. واژه مورد استفاده، در اين مدخل‌ «زكات» [و برخى مشتقّات آن‌]، «صدقه» و بعضى آيات با قرينه خاص است.

اهمّ عناوين: پرداخت زكات، تاركان زكات، دريافت زكات، زكات‌دهندگان و مصارف زكات.

استعانت از زكات‌

1. توصيه خداوند به استعانت از زكات، جهت شكيبايى بر آزارهاى دشمنان و مدارا كردن با آنان:

وَدَّ كَثِيرٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَوْ يَرُدُّونَكُمْ مِنْ بَعْدِ إِيمانِكُمْ كُفَّاراً حَسَداً مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ فَاعْفُوا وَ اصْفَحُوا حَتَّى يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلى‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ ما تُقَدِّمُوا

[1] . «فتن» به معناى وارد كردن طلا در آتش، براى جدا كردن ناخالصى آن مى‌باشد و در وارد كردن انسان در آتش، استعمال شده است. (مفردات، ص 623، «فتن»)

[2] . جمله «انّهم الفَوا ...» تعليل، براى «لآكلون منها ...» و عذابهاى ذكر شده در دو آيه بعدى است. (الميزان، ج 17، ص 141)

[3] . معجم مقاييس‌اللّغه، ج 3، ص 17، «زكى»

[4] . لسان‌العرب، ج 6، ص 65، «زكا»

[5] . مجمع‌البيان، ج 1-/ 2، ص 212

[6] . جواهرالكلام، ج 15، ص 2

[7] . مفردات، ص 381، «زكا»