وَ واعَدْناكُمْ جانِبَ الطُّورِ الْأَيْمَنَ وَ نَزَّلْنا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَ السَّلْوى‌.

طه (20) 80

نيز--) اختلاف، امداد، پيروزى، جدال، جنگ، جهاد و دوستى‌

دشنام‌

دشنام، فحش دادن، نام كسى را به زشتى بردن، عيب كسى را برشمردن، ناسزا گفتن است. [1] گرچه دشنام در تعريف عام، شامل گفتن عيب ديگران نيز مى‌شود، ليكن عيبجويى، مدخل مستقل است. در اين مدخل از واژه‌هاى‌ «سبّ»، «راعنا»، «تهجرون» و «عُتلّ» استفاده شده است.

آثار دشنام‌

1. ظلم‌

1. دشنام و القاب زشت دادن به مؤمنان، موجب قرار گرفتن در زمره ظالمان:

... وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ‌ ... وَ مَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ.

حجرات (49) 11

2. كفر

2. دشنام به پيامبر صلى الله عليه و آله، موجب كفر دشنام‌دهندگان:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَقُولُوا راعِنا وَ قُولُوا انْظُرْنا وَ اسْمَعُوا وَ لِلْكافِرِينَ عَذابٌ أَلِيمٌ.

بقره (2) 104

3. محروميّت از يارى خدا

3. ناسزاگويان به آيات الهى و پيامبر صلى الله عليه و آله، محروم از يارى خداوند در برابر عذاب قيامت:

حَتَّى إِذا أَخَذْنا مُتْرَفِيهِمْ بِالْعَذابِ إِذا هُمْ يَجْأَرُونَ‌ لا تَجْأَرُوا الْيَوْمَ إِنَّكُمْ مِنَّا لا تُنْصَرُونَ‌ قَدْ كانَتْ آياتِي تُتْلى‌ عَلَيْكُمْ فَكُنْتُمْ عَلى‌ أَعْقابِكُمْ تَنْكِصُونَ‌ مُسْتَكْبِرِينَ بِهِ سامِراً تَهْجُرُونَ.

مؤمنون (23) 64-/ 67

احكام دشنام‌

4. عدم جواز دشنام به دشمنان خدا:

وَ لا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ‌ ... [2]

انعام (6) 108

5. عدم جواز دشنام به بتها و مقدّسات مشركان:

وَ لا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَيَسُبُّوا اللَّهَ عَدْواً بِغَيْرِ عِلْمٍ كَذلِكَ زَيَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلى‌ رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَيُنَبِّئُهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ. [3]

انعام (6) 108

6. حرمت دشنام، در حج:

الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِ‌ ... [4]

بقره (2) 197

7. لزوم اجتناب از دشنام و ناسزا گفتن به ديگران:

وَ لا تَسُبُّوا الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ‌ ....

انعام (6) 108

[1] . لغت‌نامه، ج 7، ص 9598، «دشنام»

[2] . امام صادق عليه السلام فرمود: از دشنام به دشمنان خدابپرهيزيد، زيرا آنان به خداوند دشنام خواهند داد. (تفسير نورالثقلين، ج 1، ص 757، ح 238)

[3] . بر حسب روايتى از امام صادق عليه السلام مؤمنان به معبودان مشركان دشنام مى‌دادند و به دنبال آن مشركان به معبود مؤمنان دشنام مى‌دادند. خداوند مؤمنان را از اين كار نهى كرد. (همان، ح 239)

[4] . «فسوق» به چند معنا آمده است كه يكى از آنها سبّ ودشنام است. (مجمع‌البيان، ج 1-/ 2، ص 380) برداشت بر همين اساس است‌