12. غنايم سرشار غزوه خيبر، موهبت الهى به پيروزمندان آزمون حديبيّه:

لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ ... وَ أَثابَهُمْ فَتْحاً قَرِيباً وَ مَغانِمَ كَثِيرَةً يَأْخُذُونَها ... فَعَجَّلَ لَكُمْ هذِهِ‌ ....

فتح (48) 18-/ 20

خير

خير، چيزى است كه مورد رغبت همگان باشد؛ مانند عقل، عدل، فضل، چيز نافع، و ضدّش شرّ است. خير بر دو گونه است: «مطلق»، و آن چيزى است كه در هر حال و نزد هر كسى مورد رغبت باشد و خير و شرّ «مقيّد»، و آن اينكه براى يكى خير، و براى ديگرى شرّ باشد؛ مانند مال. خير و شرّ بر دو وجه گفته مى‌شود:

يكى اينكه اسم باشد، مانند «و لتكن منكم أُمّةٌ يدعون إلى الخير»، [1] و دوم اينكه وصف باشد و فرض وصف‌ بودن بر معناى افعل تفضيل است؛ مثل «نأت بخير منها» [2]. [3] در اين مدخل از خير با همه اقسامش (مطلق‌ و مقيّد، اسمى و وصفى در آنجا كه به نوعى در مقابل شرّ قرار گرفته و يا نفى شرّ باشد) و از همين واژه و مشتقّات آن و از بعضى آيات با توجّه به روايات يا قراين استفاده شده است.

اهمّ عناوين: بهره‌مندى از خير، پندار خير، خير بودن همسر، علم به خير، كسب خير، مصاديق خير، منشأ خير و موانع خير.

اجتناب از خير

1. اجتناب كافران از خير (توبه)، موجب عذاب دردناك الهى براى آنان:

... فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ‌ ... وَ بَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذابٍ أَلِيمٍ.

توبه (9) 3

2. ترجيح زندگى دنيا بر آخرت، برابر با اجتناب از خير:

بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَياةَ الدُّنْيا وَ الْآخِرَةُ خَيْرٌ ....

اعلى (87) 16 و 17

اخفاى خير

3. مخيّر بودن انسان، در مخفى كردن خير و خوبيهاى خود به احسان‌كنندگان:

إِنْ تُبْدُوا خَيْراً أَوْ تُخْفُوهُ أَوْ تَعْفُوا عَنْ سُوءٍ فَإِنَّ اللَّهَ كانَ عَفُوًّا ... [4]

نساء (4) 149

اخلاق خير

4. داشتن اخلاق خير و نيك، از ويژگيها و اوصاف زنان بهشتى:

فِيهِنَّ خَيْراتٌ حِسانٌ. [5]

الرّحمن (55) 70

[1] . آل‌عمران (3) 104

[2] . بقره (2) 106

[3] . مفردات، ص 300-/ 301، «خير»

[4] . «ان تبدوا خيراً» يعنى اگر نسبت به كسى كه به شما احسان كرده، سخن خوب داشته باشيد، و «أو تخفوه» يعنى يا اظهار خير را ترك كنيد و آن را آشكار نكنيد. (جامع‌البيان، ج 4، جزء 6، ص 7)

[5] . «خيرات حسان» يعنى زنانى داراى اخلاق خير و نيكو صورت. (مجمع‌البيان، ج 9-/ 10، ص 319)