حكم اكراه‌

830. برداشته شدن تكليف و مؤاخذه، در صورت اكراه:

مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِيمانِهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمانِ وَ لكِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْراً فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ.

نحل (16) 106

... وَ لا تُكْرِهُوا فَتَياتِكُمْ عَلَى الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ مَنْ يُكْرِهْهُنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِنْ بَعْدِ إِكْراهِهِنَّ غَفُورٌ رَحِيمٌ.

نور (24) 33

1. اكراه بر پرداخت زكات‌

831. جواز اكراه مردم به پرداخت زكات، از سوى امام مسلمانان:

خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً ... [1]

توبه (9) 103

2. اكراه بر دين‌

832. روا نبودن اكراه و اجبار مردم بر دين:

لا إِكْراهَ فِي الدِّينِ‌ ....

بقره (2) 256

وَ لَوْ شاءَ رَبُّكَ لَآمَنَ مَنْ فِي الْأَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِيعاً أَ فَأَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ.

يونس (10) 99

3. اكراه بر زنا

833. حرام بودن اكراه كنيزان عفيف بر زنا:

... وَ لا تُكْرِهُوا فَتَياتِكُمْ عَلَى الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَياةِ الدُّنْيا ....

نور (24) 33

4. اكراه بر كفر

834. جواز اظهار كفر از سوى مؤمن، در صورت اجبار او به آن:

مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِيمانِهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمانِ وَ لكِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْراً فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِيمٌ.

نحل (16) 106

5. اكراه در معاملات‌

835. اكراه در معاملات، موجب بطلان آن:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَأْكُلُوا أَمْوالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْباطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْكُمْ‌ ... [2]

نساء (4) 29

6. اكراه زنان‌

836. عدم جواز اكراه زنان، با هدف به دست آوردن مهريّه پرداخت شده به آنان:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا يَحِلُّ لَكُمْ‌ ... وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَيْتُمُوهُنَّ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ ....

نساء (4) 19

837. مشروع نبودن اكراه زنان بر عدم ازدواج، براى تصرّف ارثيّه آنها:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّساءَ كَرْهاً ....

نساء (4) 19

838. عدم جواز اكراه زنان مطلّقه بر ازدواج نكردن با شوهران قبلى خود:

وَ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَ‌

[1] . از امام صادق عليه السلام روايت شده است: امام، مردم را مجبور مى‌كند كه از اموال آنان زكات گرفته شود، زيرا خداى- عزّوجلّ- فرموده: از اموال آنان صدقه بگير. (دعائم‌الاسلام، ج 1، ص 253)

[2] . طبق آيه ياد شده، تصرّف در مال ديگران تنها در صورتى صحيح است كه تجارت و از روى رضايت باشد بنابراين معامله‌اى كه رضايت در آن نباشد بلكه هر دو يا يكى مكره باشند معامله صحيح نخواهد بود مگر اين كه پس از وقوع معامله اكراهى رضايت و اجازه حاصل شود. (ر. ك: كنزالعرفان، ج 2، ص 34)