آنكه چشم
برهم زنى نزد تو خواهم آورد، و سرانجام چنين كرد، و سليمان سپاس خدا گفت كه چنين
دوستان و ياورانى دارد.
اين آيه
هرچند در مورد خاصى وارد شده ولى اجمالًا رابطه علم و قدرت را به خوبى آشكار
مىسازد و تشويق و ترغيبى است براى كسب علم بيشتر [1]
***
23- علم سرچشمه تزكيه است
«رَبَّنا وَابْعَثْ فيهِمُ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ
آياتِكَ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَالْحِكْمَةَ وَ يُزَكيهِمْ انّكَ انْتَ
الْعَزيزُ الْحَكيم؛ پروردگارا در ميان آنها (دودمان من) پيامبرى از
خودشان مبعوث كن تا آيات تو را بر آنها بخواند، و آنها را كتاب و حكمت بياموزد، و
تزكيه و تربيت كند، زيرا تو توانا و حكيمى» (بقره 129)
اين سخن را
«ابراهيم» و «اسماعيل» بعد از انجام بناى خانه كعبه ضمن دعاهاى ديگرى به پيشگاه
خدا عرضه داشتند، سخنى كه رابطه «علم و حكمت» و «تزكيه و تربيت» را آشكار مىسازد،
در اينجا علم بر تزكيه مقدّم داشته شده.
ولى در دو
آيه ديگر از قرآن مجيد به هنگام شرح برنامه پيغمبر گرامى اسلام صلى الله عليه و
آله و سلم موضوع «تزكيه» بر «علم» مقدّم شده است، آنجا كه مىفرمايد:
خداوند بر
مؤمنان منّت گذارد (و نعمت بزرگى بخشيد) هنگامى كه در ميان آنها پيامبرى از خودشان
برانگيخت، تا آيات او را بر آنها بخواند، و آنها را تزكيه و تربيت كند، و كتاب و
حكمت بياموزد، هرچند پيش از آن در گمراهى آشكار بودند» (آلعمران 164)
شبيه همين
مضمون در آغاز سوره جمعه آيه 2 نيز آمده است.
[1]. امام صادق عليه السلام فرمود
«العالم بزمانه لاتهجم عليه اللوابس؛ «آنكس كه به زمان خود آگاه
باشد امور پيچيده به او حمله ور نمىشود» (كافى جلد 1، صفحه 27).