اكنون با هم به آيه زير گوش جان فرا مى‌دهيم:

«وَحَسِبُوا الّا تَكُونَ فِتْنَةٌ فَعَمُوا وَصَمُّوا ثُمَّ تَابَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ثُمَّ عَمُوا وَصَمُّوا كَثِيْرٌ مِنْهُمْ وَاللَّهُ بَصِيْرٌ بِما يَعْمَلُونَ» (مائده/ 71).

ترجمه:

و گمان كردند مجازاتى در كار نخواهد بود، لذا (از ديدن حقائق و شنيدن سخنان حق) نابينا و كر شدند، سپس (بيدار گشتند) و خداوند توبه آنها را پذيرفت، دگر بار (بخواب غفلت فرو رفتند و) بسيارى از آنها كور و كر شدند، و خداوند به آنچه انجام مى‌دهند، داناست».

تفسير و جمع‌بندى‌

اين آيه ناظر به حال گروهى از يهود است كه با خدا پيمان بسته بودند كه در برابر دعوت انبيا و فرمان‌هاى او سر تعظيم فرود آورند ولى آنها هر زمان پيامبرى دستورى بر خلاف هواى نفسشان مى‌آورد در برابر او قيام مى‌كردند و حتى گروهى را كشتند.

آيه در ادامه اين بحث مى‌فرمايد: آنها گمان مى‌كردند مجازاتى در كار نيست گمان باطلى كه از حب ذات و كبر و غرور برخاسته بود، گمان باطلى كه شيطان و هواى نفس به آن دامن مى‌زد، و اين گمان باطل و خيال خام پرده بر چشم و گوش آنها انداخت، نه سرنوشت دردناك اقوام ديگر را كه آثارى از آنها در جهان باقى مانده، با چشم خود ديدند، و نه آنچه را در تاريخ آنها نقل مى‌شد، با گوش شنيدند، و به اين ترتيب اين دو ابزار مهم شناخت يعنى چشم و گوش را عملًا از دست دادند، و خود را از عذاب الهى در امان شمردند.

اما بعد از مدتى متوجه خطاى خويش شده را توبه پيش گرفتند، و از آن‌جا كه لطف خداوند بيكران است توبه آنها را پذيرفت.

بار ديگر همان پندارهاى خام و امتيازات بى‌دليلى كه براى خود بر ساير اقوام قايل بودند (تا آن‌جا كه خود را فرزندان خدا! مى‌ناميدند) پرده بر روى چشم و