نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 16 صفحه : 452
گفتهاند بحر به معنى مناطق حاصلخيز و پر باغ و زراعت است.
ما دليلى بر اينگونه تكلفات نمىبينيم، چرا كه" بحر" معنى معروفى
دارد كه همان دريا است و فساد در آن، ممكن است به صورت كمبود مواهب دريايى و يا
ناامنىها و جنگهايى كه در درياها به وقوع مىپيوست باشد.
در حديثى از امام صادق ع مىخوانيم:
حيات دواب البحر بالمطر فاذا كف المطر ظهر الفساد فى البحر و البر، و ذلك اذا
كثرت الذنوب و المعاصى:
" زندگى موجودات دريا به وسيله باران است هنگامى كه باران نبارد هم
خشكىها به فساد كشيده مىشود، و هم دريا، و اين هنگامى است كه گناهان فزونى
گيرد"! [1] البته
آنچه در اين روايت آمده بيان يك مصداق روشن از فساد است، و نيز آنچه در رابطه با
نزول باران و حيات حيوانات دريايى در اين حديث ذكر شده مسالهاى است كه دقيقا به
تجربه رسيده كه هر وقت باران كمتر ببارد ماهى در دريا كم خواهد شد، و حتى از بعضى
از ساحلنشينان شنيديم كه مىگفتند:" فايده باران براى دريا بيش از فايده آن
براى صحرا است"! در زمينه رابطه فساد بر و بحر با گناهان مردم تحليلهاى ديگرى
داريم كه به خواست خدا در بحث نكات خواهد آمد.
***
در آيه بعد براى اينكه مردم شواهد زندهاى را در مساله ظهور فساد در زمين
به خاطر گناه انسانها با چشم خود بينند، دستور" سير در ارض" را مىدهد و
به پيامبر ص مىفرمايد:" بگو شما در روى زمين به گردش پردازيد، حال امتهاى
پيشين را جستجو كنيد، و اعمال و سرنوشت آنها را مورد بررسى قرار دهيد ببينيد عاقبت
كسانى كه قبل از شما بودند به كجا رسيد"؟! (قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كانَ
عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلُ).
[1] تفسير قمى طبق نقل تفسير الميزان
جلد 16 صفحه 210.
نام کتاب : تفسير نمونه ط-دار الكتب الاسلاميه نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 16 صفحه : 452