نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 1 صفحه : 352
ياد دادند؟ و يا آنكه
حرف (ما) موصوله نيست؟ بلكه نافيه و واو قبل از آن استينافيه است، و جمله، ربطى
بما قبل ندارد، و معنايش اين است كه هيچ سحرى بر دو ملك نازل نشد و ادعاى يهود
بيهوده است؟
اختلاف
هشتمشان در معناى انزال است، كه آيا منظور نازل كردن از آسمان است؟ يا نازل كردن
از بلنديهاى زمين؟
اختلاف
نهمشان در معناى كلمه (ملكين) است، كه آيا اين دو ملك از ملائكه آسمان بودند؟
يا دو انسان
زمينى و دو ملك بكسره لام يعنى پادشاه بودهاند؟- البته اگر كلمه نامبرده را مانند
بعضى از قرائتهاى شاذ بكسره لام بخوانيم- و يا به قرائت مشهور دو ملك بفتحه لام
بودند، ولى منظور از آن، دو انسان صالح و متظاهر بصلاح مىباشد.
اختلاف
دهمشان در معناى كلمه (بابل) است، كه آيا منظور از آن بابل عراق است؟ يا بابل
دماوند؟ و يا از نصيبين گرفته تا رأس العين است؟
اختلاف
يازدهمشان در معناى جمله(وَ ما يُعَلِّمانِ) است، كه آيا
معناى ظاهرى تعليم مراد است؟ و يا كلمه (علم) بمعناى (اعلم- اعلام كرد) است.
اختلاف
دوازدهمشان در معناى جمله (فلا تكفر) است، كه آيا معنايش اين است كه با عمل بسحر
كفر مورز؟ و يا با آموختن و يا با هر دو؟
اختلاف
سيزدهمشان در معناى جمله(فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُما) است، كه آيا
ضمير (منهما) به هاروت و ماروت بر ميگردد؟ و يا بسحر و كفر؟ و يا معنايش اينست كه
مردم از دو ملك بجاى آنچه كه آنها تعليمشان كردند، علم بر هم زدن ميانه زن و شوهر
را آموختند، با اينكه آن دو از آن كار نهى كرده بودند.
اختلاف
چهاردهمشان در جمله(ما يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ) است، كه آيا
با سحر ميانه زن و شوهر محبت و دشمنى ايجاد مىكردهاند، و يا آنكه يكى از آن دو
را مغرور ساخته، و بكفر و شرك وا مىداشتند، و ميانه زن و شوهر اختلاف دينى
مىانداختند؟ و يا با سخن چينى و سعايت، بين آن دو را گلآلود نموده و سرانجام
جدايى مىانداختند؟.
اين بود چند
مورد از اختلافاتى كه مفسرين در تفسير جملات و مفردات اين آيات و متن اين قصه
دارند.
البته
اختلافهاى ديگرى در خارج اين قصه دارند، هم در ذيل آيه، و هم در خود قصه، و آن اين
است كه آيا اين آيات در مقام بيان داستانى است كه در خارج واقع شده، يا آنكه
ميخواهد مطلبى را با تمثيل بيان كند، و يا در صدد معناى ديگر است، كه اگر احتمالها
و اختلافهايى را كه ذكر
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 1 صفحه : 352