خدمات متقابل اسلام و ایران - مطهری، مرتضی

نام کتاب : خدمات متقابل اسلام و ایران نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 477

فقه و فقاهت

از مهمترین فنون علمی اسلامی ، فن فقه است . فن فقه عبارت است از فن‌ استخراج و استنباط احکام از مدارک : کتاب ، سنت ، اجماع ، عقل . علم‌ فقه یک علم نظری است ، برخلاف حدیث که صرفا نقلی و حفظی است .
مسلمین از قرن اول به " اجتهاد " پرداختند اجتهاد به مفهوم صحیح از لوازم دینی مانند اسلام است که از طرفی دین همگانی است ، به قوم و نژاد و منطقه‌ای اختصاص ندارد ، و از طرف دیگر همه زمانی است و دین خاتم‌ است و در همه شرایط متغیر روزگار که لازمه تمدن بشری است حاکم است .
برخی می‌پندارند که اجتهاد در میان اهل تسنن در قرن اول پیدا شد و در میان شیعه در قرن سوم . علت تاخر شیعه را در فقه بی‌نیازی شیعه از اجتهاد به واسطه حضور ائمه اطهار ، معرفی می‌کنند . اما همچنانکه ما در مقاله‌های‌ " اجتهاد در اسلام " [1] و الهامی از شیخ الطائفه " [2] اثبات‌ کرده‌ایم این نظر اشتباه است .
فقه بمعنی فن استنباط و استخراج و تطبیق اصول و کلیات بر جزئیات از صدر اول هم در میان شیعه وجود داشته و هم در میان اهل سنت ، با اختلافات‌ اساسی که از نظر منابع فقه و اعتماد یا عدم اعتماد به رأی و قیاس میان‌ این دو فرقه اسلامی وجود داشته است . اهل تسنن مدعی هستند اول فرد مسلمانی که اجتهاد کرد ، معاذبن جبل از اصحاب رسول خدا است که به امر آن حضرت سفری برای تبلیغ اسلام به یمن رفت و داستانش معروف است .
علامه فقید ، سید حسن صدر ، در کتاب تأسیس الشیعه می‌نویسد : " اولین کتاب فقهی شیعه در عصر امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام وسیله‌ عبیدالله بن ابی رافع ، که کاتب و خزانه‌دار آن حضرت بود تألیف شد " ما قبلا از عبیدالله و پدرش

[1] نشریه سالانه مکتب تشیع ، شماره . 3 [2] کتاب هزاره شیخ طوسی جلد دوم و یادنامه شیخ طوسی جلد سوم .

نام کتاب : خدمات متقابل اسلام و ایران نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 477

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست