بنابراين منظور ما فقط اين است كه راه توبه به روى چنين افرادى بطور كلى بسته نمى‌باشد.(ج 67/4 تا 71.)

يُقاتَلُونَ:(حج39/.)[*]

اصولا«مقاتله»به معنى«با يكديگر جنگ و يا كارزار كردن»است و يا اين كه بگوييم در راه كارزار كوشش كردن است و بعضى از مفسران آيۀ مورد بحث را نخستين آيۀ جهاد مى‌دانند.اين آيه مى‌گويد:«رخصت(جنگ با دشمنان)به جنگجويان اسلام داده شد،زيرا آنها از دشمن ستم كشيدند و خدا بر يارى آنها قادر است»[**]حج39/.

در بعضى از روايات مى‌خوانيم هنگامى كه مسلمانان در مكه بودند مشركان پيوسته آنها را آزار مى‌دادند و مرتبا مسلمانان كتك خورده با سرهاى شكسته خدمت پيامبر(ص) مى‌رسيدند و شكايت مى‌كردند(و تقاضاى اذن جهان داشتند)،امّا پيامبر(ص)به آنها مى‌فرمود:صبر كنيد،هنوز دستور جهاد به من داده نشده تا اين كه هجرت شروع شد و مسلمين از مكه به مدينه آمدند،خداوند آيۀ فوق را كه متضمن اذن جهاد است نازل فرمود و اين نخستين آيه‌اى است كه دربارۀ جهاد نازل شده[2].

گرچه در ميان مفسران در اين كه اين آيه آغاز دستور جهاد بوده باشد گفتگوست، بعضى آن را نخستين آيۀ جهاد مى‌دانند،در حالى كه بعضى ديگر آيۀ:وَ قٰاتِلُوا فِي

[1]در روايات تعبيراتى دربارۀ اهميّت قتل افراد بى‌گناه و با ايمان وارد شده كه پشت را مى‌لرزاند،درحديثى از پيغمبر اكرم(ص)نقل شده كه فرمود:«از بين رفتن جهان در پيشگاه خدا از كشتن يك فرد مسلمانكوچكتر است»و نيز مى‌فرمايد:«اگر كسى در شرق جهان كشته شود و ديگرى در غرب به آن راضى باشدشريك خون اوست»(المنار،ج 361/5).

[*]أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقٰاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَ إِنَّ اللّٰهَ عَلىٰ نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ.حج39/.

[**] ترجمۀ آيه،از ترجمه مرحوم الهى قمشه‌اى است.

[2] مجمع البيان و تفسير فخر رازى،ذيل آيۀ مورد بحث.

• ترجمه نوع 1
• ترجمه نوع 2
• ترجمه نوع 3