صيغۀ مبالغه از مادّۀ«غفران»است كه در اصل به معنى
پوشيدن چيزى است كه انسان را از آلودگى نگه دارد و هنگامى كه در مورد خداوند به
كار مىرود مفهومش اين است كه عيوب و گناهان بندگان نادم را مىپوشاند و آنها را
از عذاب و كيفر حفظ مىكند.آرى او در عين عزّت و قدرت«غفّار»نيز هست و به مقتضاى
عزّت و قدرت بىانتهايش هيچ گنهكار مشركى نمىتواند از چنگال عذابش بگريزد و به
مقتضاى غفّاريتش پرده بر روى عيوب گناهان توبهكاران مىافكند و آنها را در
سايۀ رحمتش قرار مىدهد و در عين رحمت و غفران«قهار»و ذكر اين دو صفت در
آيۀ مورد بحث براى ايجاد حالت خوف و رجا در بندگان است كه عامل اصلى هرگونه
حركت تكاملى است.(ج 378/19.)
به معنى«عفو و گذشت»در برابر خشونت ارباب حاجت است،آنها كه براثر
هجوم گرفتاريها پيمانۀ صبرشان لبريز شده و گاهى بدون هيچگونه تمايل درونى
سخنان خشونتآميزى بر زبان جارى مىسازند.
اين افراد در واقع از اجتماع ظالمى كه حق آنها را نداده،به اين
وسيله مىخواهند انتقام بگيرند و كمترين جبرانى كه اجتماع و افراد متمكن در برابر
محروميت آنان مىتوانند بكنند همين است كه سخنان آنها را كه جرقههاى آتش درون
آنان است با تحمل بشنوند و با ملايمت خاموش سازند.
[*]...أَلاٰ
هُوَ الْعَزِيزُ الْغَفّٰارُ.«...آگاه باشيد او قادر بخشنده
است»زمر5/.
[**]قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَ
مَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُهٰا أَذىً ...«گفتار
پسنديده(در برابر نيازمندان)و عفو(وگذشت از خشونتهاى آنها)از بخششى كه آزارى
به دنبال آن باشد بهتر است...»بقره263/.
نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 335