تعبير به«إِنِّيأَعْصِرُ خَمْراً»(من شراب مى‌فشردم)يا به خاطر آن است كه او در خواب ديد انگور را براى ساختن شراب مى‌فشارد و يا انگورى را كه در خم،تخمير شده بود براى صاف كردن و خارج ساختن شراب از آن مى‌فشرده است و يا اين كه انگور را مى‌فشرده تا عصير آن را به شاه بدهد، بى‌آنكه شراب شده باشد و از آنجا كه اين انگور قابل تبديل به شراب است اين كلمه به آن اطلاق شده است.(ج 406/9-407.)

عَصر:(و العصر1/.)[*]

در اصل به معنى«فشردن»است و سپس به وقت عصر اطلاق شده،به خاطر اين كه برنامه‌ها و كارهاى روزانه در آن پيچيده و فشرده مى‌شود.سپس اين واژه به معنى مطلق «زمان»و دوران تاريخ بشر و يا بخشى از زمان،مانند عصر ظهور اسلام و قيام پيغمبر اكرم(ص)و امثال آن استعمال شده است و لذا در تفسير اين واژه(كه به عنوان سوگند از آن ياد شده است)مفسران نظرهاى مختلفى داده‌اند:

1-بعضى آن را اشاره به همان وقت«عصر»مى‌دانند،به قرينه اين كه در بعضى ديگر از آيات قرآن به آغاز روز سوگند ياد شده است مانند«وَ الضُّحىٰ»(سورۀ ضُحى1/)،يا:

وَ الصُّبْحِ إِذٰا أَسْفَرَ(مدثر34/).

اين سوگند به خاطر اهميّتى است كه اين موقع از روز دارد چرا كه زمان زمان دگرگونى نظام زندگى و حيات انسانهاست،كارهاى روزانه پايان مى‌گيرد،پرندگان و حيوانات به لانه‌هاى خود بازمى‌گردند ،خورشيد سر در افق مغرب فرومى‌كشد و هوا تدريجا رو به تاريكى مى‌رود.

2-بعضى ديگر آن را اشاره به سراسر زمان و تاريخ بشريت دانسته‌اند كه مملو از درسهاى عبرت و حوادث تكان‌دهنده و بيدارگر است و روى همين جهت آن‌چنان عظمتى دارد كه شايستۀ سوگند الهى است.

[*]وَ الْعَصْرِ،إِنَّ الْإِنْسٰانَ لَفِي خُسْرٍ.«به عصر سوگند،كه انسانها همه در زيانند»و العصر1/ و 2.

• ترجمه نوع 1
• ترجمه نوع 2
• ترجمه نوع 3