تَعْتَدُوا:(بقره190/.)[*]

از مادّۀ«عدو»همان‌طور كه در شرح آن گذشت به معنى«از حد تجاوز كردن» است.

قرآن در اين آيه دستور مقاتله و مبارزه با كسانى كه دست به نبرد مى‌برند و شمشير به روى مسلمانان مى‌كشند صادر كرده و به آنان اجازه داده است كه براى خاموش ساختن دشمنان دست به اسلحه بزنند و از هرگونه وسايل دفاعى استفاده كنند لذا مى‌فرمايد:«و در راه خدا با كسانى كه با شما مى‌جنگند،نبرد كنيد و از حد تجاوز نكنيد كه خدا تعدّى‌كنندگان را دوست نمى‌دارد»وَ لاٰ تَعْتَدُوا إِنَّ اللّٰهَ لاٰ يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَبقره 190/.

ابعاد جنگ نيز با جملۀ«وَ لاٰ تَعْتَدُوا»(از حدّ تجاوز نكنيد)مشخص شده است،چه اين كه جنگ در اسلام براى خدا و در راه خداست و راه خدا هيچ‌گونه تعدّى و تجاوز نبايد در آن باشد و لذا اسلام-برخلاف جنگهاى عصر ما-رعايت اصول اخلاقى فراوانى را در جنگ توصيه مى‌كند مثلا افرادى كه اسلحه به زمين گذارده‌اند و كسانى كه توانايى جنگ را از دست داده‌اند و يا اصولا قدرت بر جنگ ندارند همچون پيرمردان و زنان و كودكان نبايد مورد تعدّى قرار بگيرند،باغستانها و درختان را نبايد از بين ببرند و از مواد سمى براى زهرآلود كردن آبهاى آشاميدنى دشمن(جنگ شيميايى و ميكربى)نبايد استفاده كنند.على(ع) مى‌فرمايد:

«هنگامى كه به يارى پروردگار لشكر دشمن را شكست داديد كسانى را كه فرار مى‌كنند نكشيد و مجروحان را به قتل نرسانيد،آزار و ناراحتى زنان را فراهم نسازيد هرچند بزرگان شما را دشنام دهند و به شما ناسزا بگويند[1]»(ج 9/2-11.)

[*]وَ قٰاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللّٰهِ الَّذِينَ يُقٰاتِلُونَكُمْ وَ لاٰ تَعْتَدُوا إِنَّ اللّٰهَ لاٰ يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ .بقره190/.

[1] نهج البلاغه عبده،ص 453،چاپ بيروت.

• ترجمه نوع 1
• ترجمه نوع 2
• ترجمه نوع 3