نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 118
و امّا
منظور از«عدل»در آيۀ 106 سورۀ مائده به معنى همان«عدالت»(پرهيز از
گناه كبيره)و مانند آن است:در اين آيه مىخوانيم:«اى كسانى كه ايمان آوردهايد،هنگامى
كه مرگ يكى از شما فرارسد بايد به هنگام وصيت كردن دو نفر از افراد عادل را به
گواهى بطلبيد و اموال خود را به عنوان امانت براى تحويل دادن به ورثه به آنها
بسپاريد».
اين احتمال در معنى آيه نيز هست كه مراد از عدالت،«امانت در امور
مالى»و عدم خيانت بوده باشد.(ج 163/4،ج 114/5،ج 514/15.)
مىدانيم«عدل»به معنى واقعى كلمه،آن است كه هر چيزى در جاى خود
باشد،چه قانونى از«عدل»وسيعتر و گيراتر و جامعتر تصور مىشود؟عدل همان قانونى
است كه تمام نظام هستى بر محور آن مىگردد،آسمانها و زمين و همۀ موجودات با
عدالت برپا هستند:
بالعدل قامت السماوات و الأرض .
«آسمانها و زمين براساس «عدل»استوارند[1]» اين
تعبير رساترين تعبيرى است كه دربارۀ«عدالت»ممكن است بشود،يعنى نه تنها زندگى
محدود بشر در اين كره خاكى بدون عدالت برپانمىشود ،بلكه سرتاسر جهان هستى و
آسمانها و زمين همه در پرتو عدالت و تعادل نيروها و قرار گرفتن هر چيزى در مورد
مناسب خود برقرار هستند و اگر لحظهاى از اين اصول منحرف شوند رو به نيستى خواهند
گذارد.
شبيه همين مضمون را در حديث معروف ديگرى مىخوانيم كه مىفرمايد:
الملك يبقى مع الكفر و لا يبقى مع الظُّلم.
«حكومتها ممكن است كافر باشند و دوام يابند اما اگر ظالم باشند
دوام نخواهند يافت»
[*]إِنَّ
اللّٰهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسٰانِ وَ إِيتٰاءِ ذِي
الْقُرْبىٰ ...«خداوند فرمان به عدل و احسان و بخششبه نزديكان
مىدهد...»نحل90/.
[1] اين حديث از پيامبر
اكرم(ص)نقل شده است(تفسير صافى،ذيل آيۀ 7 سورۀ الرّحمن).
نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 118