سؤال غعو [1076]:

كتاب «حديقة الشيعة»- كه مشهور است و معروف- كه از مرحوم آخوند ملّا أحمد اردبيلى مشهور است، در اين وقت از بعضى مىشنويم كه از آن مرحوم نيست حقيقتش چيست؟

جواب:

از آن مرحوم است بلا شبهه، چنانكه كتاب «تهذيب» حديث و «استبصار» از شيخ طوسى است، و از جملۀ فضلاء ثقات كه تصريح به اين نمودهاند [1]؛ يكى فاضل متبحّر مرحوم آخوند ملّا محمّد طاهر قمى است صاحب تصانيف بسيار در كتاب «ملاذ الأخيار» [2] و غيره، و او معاصر آخوند اردبيلى است.

و ديگر فاضل محدّث ثقه شيخ حرّ عاملى مشهور است- صاحب تأليف بيشمار- كه در كتاب «امل الآمل» كه در علم رجال تأليف فرموده به آن تصريح نموده [3] و عصرش مقارب عصر اردبيلي بوده، زيرا كه وفات آخوند اردبيلى در سنۀ نهصد و نود و سه بوده [4] و ولادت شيخ حرّ در سنۀ هزار و سى [و سه] است [5].

و با وجود شهرت و شهادت اين دو فاضل ثقه كه معاصر و مقارب عصر مصنّف بودهاند انكار شخصى كه بعد از صد سال به هم رسيده باشد يا از جهل است، يا از تجاهل، و انكارش از قبيل انكار ميرزا مخدوم سنّى است كه در كتاب «نواقض الروافض» در مقام طعن در كتب اربعۀ شيعه؛ كتاب «استبصار» را به ابن مطهّر حلّى- يعنى: علّامه- نسبت داده [6].

و احتمال ديگر مىرود كه: اين شخص منكر؛ از صوفيه يا متصوفه باشد،

[1] ه: كردهاند.

[2] ظاهرا نام كتاب تحفة الاخيار مىباشد.

[3] أمل الآمل: 2/ 23.

[4] جامع الرواة: 1/ 61.

[5] رياض العلماء: 5/ 63.

[6] اين كتاب را نيافتيم.