پيش گفتار

به نام خدا كتاب حاضر يكى از متون قديمى مختصر و منظم فقه، و يكى از آثار فقهى شيخ طوسى است. نام و نسبت وى محمد بن الحسن بن على بن الحسن الطوسى معروف به شيخ الطائفه (385- 460) است كه از جمله اعاظم علماى اسلام و سر آمد فقها و محدثين و متكلمان شيعۀ اماميه و مجدد اين مذهب در اواسط قرن پنجم بوده و خود از بنيان گذاران و مؤسسين رشتههاى مختلف علوم تفسير، حديث، رجال، فهرست و كلام، و سر فصلى در تاريخ اين علوم و بطور كلى در تاريخ مذهب تشيع بشمار مىرود.

اين دانشمند، از لحاظ دقت نظر، اصابت رأى، و سعت اطلاعات، حسن سليقه، اسلوب نگارش و جامعيت، و همچنين، در سلامت نفس و بى نظرى و روشن بينى در بين رجال مذهب كم نظير، و شايد بي نظير باشد. آثار او در زمينۀ دانشهاى نامبرده در دوران حيات وى و حتى در حال حيات اساتيد نامدار او مانند سيد مرتضى علم الهدى، نظر دانشمندان را بخود معطوف داشت و تا عصر حاضر از موثق ترين اسناد و منابع علمي محسوب مىشود و على رغم پيشرفتهاى علمى و ظهور نوابغ و دانشمندان بيشمار و نشر آثار ارزندهاى در رشتههاى گوناگون مورد اختصاص اين دانشمند، باز هم نوشتههاى شيخ طوسى در اين خصوص، نه تنها به مرور زمان ارزش خود را از دست نداده بلكه با پيشرفت زمان، طى تحولات و تطورات علمى اهميت بيشترى كسب نموده است. مخصوصا در عصر ما، كه مقتضيات زمان و عوامل مختلف، مسير افكار را تغيير، و مقياسها را دگرگون ساخته و سدهاى تعصب را درهم شكسته و