و بالجمله در آن مجمع بين الملل عالى اسلامى كه از افراد بر جستهء اقاليم مختلفه و نواحى متباعد ، تحت حكومت حاكم على الاطلاق و در محل منتسب بذات مقدس او مؤتلف گشته در بارهء جميع شئون حيات و ممات ، اجتماع و انفراد ، ترقى و انحطاط سياست و اقتصاد ، صناعت و زراعت ، سوداگرى و تجارت ، دعوت و تبليغ ، هدايت و ترويج مذاكره به ميان مىآوردند ، پيشنهاد مىكنند ، رأى مىدهند ، در رفع نقائص و مصائب بلاد و مواطن خود بهم مساعدت مىكنند ، و از هم كمك مىگيرند ، و به واسطهء ارتباط كامل و اتحاد حقيقى و در نتيجهء وقوف بر اوضاع و احوال و اطلاع از همه شئون و مجارى همه امور در رفع عيوب هر جامعه و شهر و كشور اسلامى بذل جهد مىنمايند و همهء بلاد و اقاليم را ، با رعايت حفظ شئون متناسب با هر محل ، از جنبهء تعليم و تربيت اسلامى و ترقى و پيشرفت دنيوى و تكميل و تهذيب اخلاقى و روحى به يك صورت و يك شكل در مىآورند و تشكيلات متفرق از هم بى خبر را به منزلهء يك حكومت و يك روح و يك حقيقت قرار مىدهند و به اين وسيله زمام سيادت مطلقه جهان را بدست مىگيرند و حقيقت * ( لِيُظْهِرَه عَلَى الدِّينِ كُلِّه ) * را اظهار و آشكار مىدارند ، و با شرافت حقيقى و سعادت واقعى هم آغوش مىگردند .
شايد جملهء * ( لِيَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ وَ . . ) * كه در آغاز آيهء 29 از سورهء الحج آورده شده و از اين پيش نقل گرديد به آن چه از منافع حج اشاره شده ، يا به نظر برسد ، اشاره و ارشادى باشد .
بايد متذكر بود ، چنان كه از رواياتى چند استفاده مىشود : پيغمبر ( ص ) پيش از هجرت نيز عمل حج به جا مىآورده است . كلينى در فروع كافى به اسنادش از عدهء اصحاب از عمر بن زيد روايت كرده كه گفته است : به حضرت صادق ( ع ) گفتم : آيا پيغمبر ( ص ) جز حجة الوداع حجى به جاى آورده است ؟ قال ( ع ) : « نعم عشرين حجة » در بحار از صحيح بخارى نقل كرده است كه « حجّ النّبي قبل النّبوة و بعدها لم يعرف عددها و لم يحجّ بعد الهجرة الَّا حجّة الوداع » و هم در بحار از جابر بن عبد الله انصارى نقل شده كه گفته است : « انّه ( ص ) حجّ ثلث حجج : حجّتين قبل الهجرة و حجّة الوداع » .