نوعيت را گويند.

(كشاف ص 1293- اصطلاحات فخر)

قُطب‌

- (اصطلاح عرفانى) قطب كسى است كه اهل حل و عقد بوده و از اولياء الله است و در هر زمانى مورد نظر خداست كه طلسم اعظم بدو عنايت فرمايد و قطب در عالم وجود بمنزلت روح است در بدن.

مولى گويد:

و قطب غير از غوث است و قطب را از آن جهت قطب گويند كه مدار جهان وجود بر آنست.

و قطب الاقطاب در شهرهاى بزرگ براى ارشاد ساكن باشد.

(از كشاف ص 1168) و بالجمله قطب از مردان خداست كه ارشاد و هدايت خلق بدو واگذار شده است و مدار متصرفات او از عرش تا فرش است.

شاه نعمت الله گويد:

تركيبات در معنى عرفانى‌

قُطبُ الإِرْشاد

- (اصطلاح عرفانى) مراد قطب الاقطاب است كه ارشاد و هدايت با اوست.

قُطبُ الأكْبَر

- (اصطلاح عرفانى) مراد قطب الاقطاب است و يا آن باطن محمد است كه غوث اعظم هم ميگويند و اعلى مرتبت تمام اولياء الله است.

قُطبِ جُنوبى‌

- (اصطلاح عرفانى) مراد عالم ملكوت است‌

. قُطبِ شِمالى‌

- (اصطلاح عرفانى) مراد عالم اجسام است.

قُطبُ المَدار

- (اصطلاح عرفانى) مراد دل محمد است.

قُطبِ وَحْدَت‌

- (اصطلاح عرفانى) قطب وحدت معشوق را گويند كه چون «افراد كامل» ترقى كنند بمقام قطب وحدت رسند يعنى بمقام معشوقى رسند.

(از كشاف ص 1167)

قَطَرْ بُوس‌

- (اصطلاح نجومى) ستاره بود در رمح العواء.

يعنى واقع در نيزه صورت عواء.

(قطر بوس بفتح قاف و سكون طاء)

قَطْع‌

- (اصطلاح اصولى، عرفانى، فلسفى) يكى از مباحث اصولى قطع است، قطع در لغت بريدن و نزد قراء وقف است، در اصول علم بواقع را گويند و مقابل ظن است و بديهى است كه بالاترين مرحله همان قطع است و هرگاه مكلف به حكمى قطع پيدا كرد بايد پيروى كند و بموجب آن عمل كند زيرا قطع بنفسه طريق بواقع است و طريقيت آن مجعول نيست و آن حجة است فى نفسه و حجة بودن آن مانند حجيت امارات و اصول عمليه و اخبار محفوف بقرائن نيست بلكه حجيت واقعى دارد و موجب تنجز تكليف است و لو آنكه خطا رفته باشد معذورست و در ترك عمل بقطع عقاب است.

(از رسائل ص 3- 193- كفايه ج 2 ص 8).

در اصول رشاد آمده است:

چون قطع بنفسه و با صرف نظر از جعل شارع طريق الى الواقع است لذا متابعت از آن بضرورت عقل واجب ميباشد-