نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامى نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 2 صفحه : 1062
بجوش درآيد، زبان بگفتن درآيد، از صاحب وجد كلامى صادر شود، از تلهف
احوال و ارتفاع روح، در علو مقامات، و اصول متشابه در شطح از سه معدن است معدن
قرآن معدن حديث و معدن الهام اولياء حق سبحانه با عموم بندگان بزبان شريعت گويند و
با خصوص بزبان حقيقت و عموم را فرمود تا او را بطلبند در مدارج معاملات (از شطحيات
ص 56، 58)
شَطر
- (اصطلاح منطقى و فلسفى) شطر در مقابل شرط است و بمعناى جزء است و
اجزاء داخلى است.
(از دستور ج 2 ص 214)
شَعائِرُ اللّه
- (عرفانى، فقهى) مراد اوليه از شعائر اعمال حج است و اعمال دين است
و انجام مراسم مذهبى است كه جمعا و فى الجمله واجب است چون اعلام دين است و علامت
اطاعت خداست (از عوائد الايام ص 9).
شَعائِرِ إِسلامى
- (اصطلاح فقهى) اذان، نماز، صوم، حج و جز آن ميباشد كه علامت
اسلاماند (از شرح لمعه ج 1 ص 186)
شَعار
عرفانى، مذهبى) جامه كه در زير پوشيده ميشود، مانند پيراهن، شعار
گويند، و در اصطلاح يعنى ظاهر خود را ملبس بلباس شرع نمايد و طريقت را كه روش خاص
ارباب قربت است از تبتل و انقطاع و اخلاص و توكل و تسليم و رضا و تجريد و تفريد و
غيره، دثار خود سازد.
(شرح گلشن ص 291).
شُعاع
- (اصطلاح فلسفى) در زير كلمه اصحاب شعاع شرح داديم كه بعضى گويند
شعاع جسم لطيفى است كه از مضىء به مستضىء منتقل و متصل ميشود و فرق ميان شعاع و
ضياء و نور را در زير كلمه ضياء و نور شرح ميدهيم.
(از ش ص 261- مجموعه دوم مصنفات ص 97- شفا ج 1 ص 309) شهاب الدين
سهروردى گويد:
بعضى از مردم گمان كردهاند كه شعاع جسم بود و اين گمان باطل بود
زيرا اگر شعاع جسم بود لازم آيد كه هر گاه بطور ناگهانى و دفعى سوراخ «كوه» منسد
گردد آن جسم نورانى حاصل از آن پنهان و معدوم شود در حال كه چنين نبود و اگر گفته
شود كه پس از انسداد سوراخهاى «كوه» همچنان اجسام ريز مظلمه باقى مىماند نهايت
ضوء و روشنائى آنها زائل ميگردد جواب داده ميشود كه با اين فرض هم لازم آيد كه
شعاع جسم نباشد.
و نيز هر گاه شعاع جسم باشد لازم آيد كه انعكاس آن از جسم سفت و سخت
مقدم باشد از انعكاس آن از اجسام رطبه و نرم و حال آنكه وجود خارجى عكس اين امر را
ثابت ميدارد.
و نيز لازم آيد كه از جرم آفتاب هر گاه شعاع جدا شود كاسته گردد.
و نيز لازم آيد كه شعاع حاصل نشود مگر بزواياى قائمه نه بدان صورت كه
در جهات مختلف ديده ميشود، زيرا جسمى كه واحد بالطبع باشد متحرك بر جهات مختلف
نشود و نيز لازم آيد كه ضوئهاى چراغهاى متعدد متراكم گردد بطورى كه غليظ شود و
داراى ژرفنا شود
نام کتاب : فرهنگ معارف اسلامى نویسنده : سجادی، جعفر جلد : 2 صفحه : 1062